به گزارش خبرگزاری برنا، در مورد نقش و جایگاه مادری، مطالب مهم و قابل توجهی در سخنان حضرت امام(ره) به چشم می خورد که می توان آنها را تحت سه عنوان مورد بازخوانی قرار داد.

الف) اهمیت نقش مادران در تربیت صحیح فرزندان

امام(ره) در نهضت عظیم تربیت انسان، برای زنان حقی بیش از مردان قائل است؛ زیرا زنان علاوه بر مادران فردا، مردان بزرگ و شجاع را در دامان پاک و پرمهر و عاطفه خویش نیز درس می دهند و به تعبیر زیبا و خلاق این بزرگ مرد تاریخ معاصر همان گونه که قرآن مجید انسان ساز است، زنان نیز انسان سازاند. به همین جهت شریف ترین و با عظمت ترین شغل زن ایفای درست نقش مادری و تربیت صحیح فرزند و تحویل او به جامعه است. در اهمیت این رسالت همین بس که خدای تبارک و تعالی در طول تاریخ، از آدم تا خاتم انبیا را جهت انسان سازی مبعوث نمود، و شرافت تربیت صحیح نسل را که تربیت و سالم سازی جامعه است، در ردیف و اهمیت رسالت شریف انبیا قرار داد. امام خمینی(ره) بر اساس یک بینش ژرف انسان شناسانه و با عقیده ای عمیق به اسلام و هدف آن، یعنی تربیت انسان و با اعتقاد به شرافت والای شغل انسان سازی که شغل انبیا است، شغل اول زنان را مادری می دانست و سایر امور را در درجه بعد قرار می داد. ایشان خطاب به خانم ها می فرمود:

«شما خانم ها، به طوری که حالا خودتان می گویید معلم هستید، دو شغل شریف دارید، شما خانم ها دو تا شغل بسیار شریف دارید؛ یکی شغل تربیت فرزند که این از همه شغل ها بالاتر است…» (صحیفه امام، ج۳ : ص۲۶) و نیز در بیانی دیگر می فرمایند: «دامن مادر بزرگ ترین مدرسه ای است که بچه در آن جا تربیت می شود. آن چه که بچه از مادر می شنود، غیر از آن چیزی است که از معلم می شنود. بچه از مادر بهتر می شنود تا از معلم. در دامن مادر بهتر تربیت می شود تا در جوار پدر، تا در جوار معلم. یک وظیفه انسانی است، یک وظیفه الهی است، یک امر شریف است؛ انسان درست کردن است»

از دید حضرت امام، زن با برخورداری از ویژگی های خاص جسمی و روحی، نقش مادری و تربیت فرزند را که زیر بنایی ترین نقش ها در نظام خلقت است و صلاح و فساد جوامع بدان بستگی دارد، عهده دار است و لذا به کرات در سخنان ایشان اهمیت این موضوع گوشزد می شود از جمله: «شما می توانید بچه هایی تربیت کنید که حفاظت از انبیا بکنند؛ حفاظت از آمال انبیا بکنند، شما هم خود حافظ باید باشید و هم نگهبان درست کنید… خانه شما باید خانه تربیت اولاد باشد…. و یک مادر ممکن است که بچه را تربیت کند و خوب تربیت کند، و آن یک بچه یک امت را نجات بدهد و ممکن است که بد تربیت کند و موجب هلاکت یک امت بشود» (همان، ج۱۱ : ص۱۴۲) و نیز می فرمایند: «خانم های محترم! خودتان را تهذیب کنید؛ و کودکان خودتان را تهذیب کنید، کودکان خودتان را اسلامی بار بیاورید، که در اسلام همه چیز است».

امروزه برخی زنان تحت عنوان پیشرفت، تجدد، به روز بودن، به شدت تحت تأثیر تفکرات ناصحیح فمینیسم قرار گرفته اند و برای شاغل بودن زن، یا دانشگاه رفتن و تحصیل او بدون توجه به نقش مادری یا همسری او ارزشی فوق ارزش زنانی که در خانه مانده اند و به تربیت صحیح فرزندان خود اشتغال دارند، قائلند؛ غافل از این که زنانی که بیشتر وقت و انرژی خود را در محل کار صرف می کنند عملا توان و حوصله انجام امور خانه و پرداختن به تربیت فرزندان و رفع نیازهای آنان را ندارند. حضرت امام(ره) با این نوع نگرش مبارزه نموده و سخنان ایشان دائما در راستای این مطلب است که مبادا کارکرد خانواده یعنی تربیت فرزند از خانواده سلب شود و به نهاد دیگری واگذار شود.

با دقت در سیره حضرت امام(ره) اهمیت موضوع بیشتر روشن می شود. خانم فاطمه طباطبایی نقل می کند که امام نقش مادر را در خانه خیلی تعیین کننده می دانستند و به تربیت بچه ها خیلی اهمیت می دادند؛ گاهی که ما شوخی می کردیم و می گفتیم پس زن باید همیشه در خانه بماند؟ می گفتند شما خانه را کم نگیرید، تربیت بچه ها کم نیست. اگر کسی بتواند یک نفر را تربیت کند، خدمت بزرگی به جامعه کرده است. ایشان معتقد بودند که تربیت فرزند از مرد بر نمی آید و این کار دقیقا به زن بستگی دارد، چون عاطفه زن بیشتر است و قوام خانواده هم باید بر اساس محبت و عاطفه باشد.

ب) اهمیت و شرافت مادری

اندیشه امام را نسبت به مقام و شرافت مادر می توان از کلام زیبا و گهربار ایشان دریافت. در فرازی از نامه اخلاقی و عرفانی ایشان به فرزند خود حاج سید احمد خمینی(ره) آمده است: «حقوق بسیار مادرها را نمی توان شمرد و نمی توان به حق ادا کرد. یک شبِ مادر نسبت به فرزندش از سال ها عمر پدر متعهد ارزنده تر است. تجسم عطوفت و رحمت در دیدگان نورانی مادر، بارقه رحمت و عطوفت رب العالمین است. خداوند تبارک و تعالی قلب و جان مادران را با نور رحمتِ ربوبیّت خود آمیخته آن گونه که وصف آن را کس نتوان کرد و به شناخت کسی جز مادران در نیاید و این رحمت لایزال است که مادران را تحملی چون عرش در مقابل رنج ها و زحمت ها از حال استقرار نطفه در رحم و طول حمل و وقت زاییدن و از نوزادی تا به آخر، مرحمت فرموده؛ رنج هایی که پدران یک شب آن را تحمل نکنند و از آن عاجز هستند. این که در حدیث آمده است که بهشت زیر قدم های مادران است یک حقیقت است و این که با این تعبیر لطیف آمده است برای بزرگی عظمت آن است و هوشیاری به فرزندان است که سعادت و جنّت را در زیر قدم آنان و خاک پای مبارک آنان جستجو کنید و حرمت آنان را نزدیک حرمت حق تعالی نگهدارید و رضا و خشنودی پروردگار سبحان را در رضا و خشنودی مادران جستجو کنید.»

ایشان نه تنها در بیان، بلکه در عمل نیز جایگاه رفیع مادر و شأن و شرافت مادری را پیوسته ارج می نهاد. فرزند ایشان حاج سید احمدآقا، نقل می کنند که هر وقت برای حضرت امام حادثه ای مانند بیماری اتفاق می افتاد، ایشان نزدیکان را فرا می خواندند و سفارش مادرمان را می کردند. از سختی ها و مشقاتی که مادرمان کشیده است صحبت می کردند و می فرمودند که: «باید رضایت مادرتان را جلب کنید.. روزهای آخر عمر، ایشان مرا خواستند و باز سفارش مادرم را کردند و فرمودند: مادرت به جز خدا کسی را ندارد، مبادا برخلاف میلش کاری انجام دهی. و نیز از خانم فریده مصطفوی نقل شده که یک روز من در خدمت امام ایستاده بودم و دخترهایم نشسته بودند. ایشان با ناراحتی به بچه ها گفتند: بلند شوید بروید. اصلا وقتی مادر شما جلوی شما ایستاده چرا شما نشسته اید. بلند شوید از جایتان. همچنین از خانم طباطبایی نقل شده که یادم می آید پسرم که کوچک بود گاهی با تندی جوابم را می داد. آقا جداً از این رفتار او با من ناراحت می شدند. بعدا جداگانه او را می خواستند و می گفتند: تو رفتارت با مادرت خیلی بد بود. یعنی از این مسائل، ساده رد نمی شدند.

ج) اثرات منفی جدا کردن فرزندان از دامان مادر

با توجه به این که یکی از توطئه های رژیم پهلوی برای جلوگیری از پرورش نسل مؤمن شجاع و متعهد در دامان مادران مسلمان، جدا کردن فرزندان از دامان مادر و سپردن آن ها به پرورشگاه ها، مهدکودک ها و…بود، و آن ها به بهانه این که مادران با خیالی آسوده بتوانند به دنبال شغلی بروند، با تبلیغات خود، شاغل بودن را به عنوان ارزشی والا برای زن مطرح نمودند و از سویی نقش مادری، بچه داری و تربیت فرزند را بسیار ناچیز و کم رنگ جلوه دادند. با ترویج چنین فرهنگی در جامعه و به دنبال شاغل شدن برخی مادران، فرزندان آن ها از همان ابتدا در مهد کودک ها و بعد از آن در دبستان ها، دبیرستان ها و دانشگاه ها، تحت نظارت و طبق خواسته آن ها تربیت شدند، حضرت امام(ره) با بینش عمیقی به تبیین این مسئله پرداخته و مرتبا جامعه و به خصوص مادران را متوجه نتایج منفی آن می نمود و می فرمود: «البته شغل برای زن، شغل صحیح برای زن؛ هیچ مانعی ندارد؛ لکن نه آن طوری که آن ها می خواستند. آن ها نظرشان به این نبود که زن یک اشتغالی پیدا بکند. نظرشان به این بود که زن را مثل مردها، هم زن ها را و هم مردها را، از آن مقامی که دارند منحط کنند، نگذارند یک رشد طبیعی برای قشر زن پیدا بشود، یا یک رشد طبیعی برای قشر مرد. نگذارند بچه های ما تربیت صحیح بشوند. و لهذا از آن اول جلویش را گرفتند. دامن بانوان که مرکز تربیت اطفال است بسیاری اش از این موهبت محروم شد. بعد در دبستان ها بچه ها رفتند، آن جا هم با تبلیغات سوئی، با کتاب های منحرفی، آن ها را منحرف کردند، بعد در دانشگاه که رفتند، عمال خود آن ها نگذاشتند رشد صحیح بکنند. نگذاشتند دانشمندان صحیح تربیت بشود. اشخاص ملی صحیح، اشخاص اسلامی صحیح، تربیت بشود.

ایشان به نکته بسیار مهمی اشاره می کنند، و آن این که وقتی بچه از مادرش جدا شد و به پرورشگاه سپرده شد، به واسطه این که محبت مادر از او گرفته می شود عقده پیدا می کند و وقتی عقده پیدا شد، این عقده ممکن است منشأ بسیاری از مفاسد و جنایات بشود و اصلا سپردن بچه ها به پرورشگاه ها از سیاست ها و ترفندهای رژیم شاه و دشمنان ما بود برای این که بچه های ما را به فساد بکشند، لذا از این فاجعه این گونه یاد می کنند: «در طول این سلطنت، این ها کوشش کردند که مادران را از بچه ها جدا کنند. به مادرها تزریق کردند که بچه داری چیزی نیست، شما توی ادارات بیاید. و این ها بچه های معصوم را جدا کردند از دامن مادران و بردند در پرورشگاه ها و جاهای دیگر و اشخاص اجنبی و غیر رحیم، آن ها را به تربیت فاسد تربیت می کردند. بچه ای که از مادرش جدا شد پیش هرکه باشد عقده پیدا می کند، عقده که پیدا کرد، مبدأ بسیاری از مفاسد می شود. بسیاری از قتل هایی که واقع می شود از روی همین عقده هایی است که پیدا می شود، و بسیاری اش از عقده ها از این پیدا می شود که مادر از اولاد جدا می شود.

نویسنده فاطمه جبینیان

 انتهای پیام/