به نقل از خبرنگار فرهنگی تسنیم، بعد از انتشار کردن جلد اول مجموعه گفتارهای آیت‌الله محمدعلی جاودان، تحت گفتن «دروس؛ شرح آیات قرآن کریم» در اواخر سال ۱۴۰۱، به‌تازگی جلد دوم این مجموعه نیز با گفتن «دروس اخلاقیات» روانهٔ بازار نشر شده است.

«دروس اخلاقیات» هم همانند «دروس؛ شرح آیات قرآن کریم» شامل مباحث اخلاقی (توضیح احادیث اخلاقی و مطالب حکمت‌آمیز) است؛ با این تفاوت که در جلد نخست این مجموعه، منبع مهم مطالب آیات قرآن کریم می بود و در این جلد، منبع مهم احادیث ائمهٔ اطهار علیهم‌السلام است.

این چنین تنوع مطالب اخلاقی در این جلد گسترده است؛ انسان‌شناسی، تفکر، عزم و اراده، باور به مرگ و زندگی بعد از آن، رابطهٔ ایمان با اعمال، تقوا و ورع، آثار گناه، توبه و استغفار، مراقبه، اهمیت داشتن استاد در سیر الی الله، بهتر شدن کیفیت نماز، آداب ماه شعبان و رمضان، و تشکیل ربط با اهل بیت علیهم‌السلام از با اهمیت ترین عناوینی است که در حوزهٔ اخلاق فردی در کتاب به آن پرداخته شده است؛ اما در حوزهٔ اخلاق اجتماعی نیز کتاب حاوی عناوین مهمی است؛ از جمله: مراعات حقوق پدر و مادر، اهمیت خانواده و مراعات حقوق همسر، پرورش فرزندان، صلهٔ رحم، دوست‌یابی و روابط مردم با حاکم.

مجموعهٔ «دروس» به ۴ قسمت تقسیم می‌بشود: ۱) تفسیر و توضیح آیاتی از قرآن که بیبشتر جنبه اخلاقی دارند؛ ۲) مباحث اخلاقی؛ ۳) نکات معرفتی، اعتقادی و سیاسی؛ ۴) تاریخ صدر اسلام و ذکر خیری از علما.

اکنون جلد اول و دوم این مجموعه انتشار شده است؛ جلد سوم در اغازٔ انتشار کردن است و جلد چهارم نیز در آخرین مرحله های تألیف قرار دارد. مطالب این مجموعه کتاب‌ها، برگرفته از نکاتی است که در بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ از سخنرانی‌های آیت‌الله جاودان استخراج شده و بعد از تایپ، نوشته‌بندی، ویرایش و نیز مستند شدن به آیات و روایات تقدیم علاقه‌مندان به معارف مذهب تشیع شده است. انتشار کردن این کتاب‌ها با نظارت و قبول مؤسسهٔ ایمان ماندگار صورت گرفته است. گردآوری و تنظیم این مجموعه را محمدجواد محمدحسینی مسئولیت‌دار بوده و ویراستار مجموعه مصطفی شاه‌محمدپور است.

از امتیازات این مجموعه، مستند شدن بیانات آیت‌الله جاودان به آیات و احادیث و این چنین توضیح برخی فرازهای سخنان ایشان است که نیاز به پژوهشی گسترده داشت. حسن دلپذیر این پژوهش را برای جلدهای دوم، سوم و چهارم مجموعه انجام داده است.

ساختار کتاب به این شکل است که ابتدا همه سخنان آیت‌الله جاودان نوشته‌بندی شده است و سپس برخی جملاتی که ایشان در سخنرانی‌ها غالباً به‌طور ضمنی و مختصر گفتن کرده‌اند، در بخشی مجزا با گفتن «نکات و پیشنهاد‌ها» آمده است. آخر‌قسمت کتاب هم شامل فهرست آیات، فهرست روایات و نمایه است که کار را برای محققان تسهیل کرده است.

در کل اگرچه اصل بیانات ایشان غالباً با زبانی ساده و روان و برای فهمیدن عامهٔ مردم عیب شده است، اما پژوهشی که ذیل این بیانات صورت حرف های و در پاورقی کتاب درج شده، کتاب را برای محققان نیز قابل منفعت گیری کرده است.

عمدهٔ کتاب‌هایی که از آیت‌الله جاودان انتشار شده، در حوزهٔ تاریخ و عقاید است، اما قبلاً کتاب حدیث اندرز در حوزهٔ مباحث اخلاقی بر پایه بیانات ایشان در رادیو انتشار شده می بود؛ این چنین قسمت عمده‌ای از کتاب رهنمای طریق نیز به مباحث اخلاقی و سیر و سلوک تعلق دارد.

راهکار آیت الله جاودان برای گناه نکردن

در ادامه دو گزیده از کتاب «دروس اخلاقیات» یکی مربوط به اخلاق فردی و یکی مربوط به تعامل های اجتماعی می‌آید:

«سوال شده که چه کنیم که بتوانیم از بعد خودمان بربیاییم و زورمان برسد تا گناه نکنیم؟ قدم اول این است که بفهمیم خودمان نمی‌توانیم و خدا باید پشتیبانی کند. این فهمیدن، زیاد اساسی است. ما باید همیشه از خدا التماس کنیم. …قدم دوم نماز است. اگر فردی نماز را درست بخواند زور شیطان به او نمی‌رسد! برای درست نمازخواندن، اول باید نمازمان صحیح باشد و لازمه‌اش دانستن احکام نماز و مقدمات آن (وضو، غسل و …) است. مرحلهٔ بعدی، اولِ زمان خواندنِ نماز است. اگر فردی تا اینجا عمل کند کار بزرگی کرده‌است. یقیناً اگر فردی عادت به گناه دارد، با این نمازهای معمولی معلوم نیست زورش برسد! باید زیاد تر کار کند. قدم بعدی که زیاد مهم است، دست به دامن شدن به امامِ‌زمان علیه‌السلام است.» ص ۸۲ کتاب

«یکی از دوستان به من می‌او گفت که خانمش زیاد با ایشان بداخلاقی می‌کند. او گفت: به پدر و مادرم هم فحش می‌دهد، من باز هم صبر کنم؟ گفتم باز هم صبر کن. یک روزی همه می‌بشود. زن و شوهر همدیگر را تحمل کنند. یک مقداری این حوصله کند، یک مقداری او حوصله کند. ما طبق معمولً هنگامی برای فردی عقد می‌خوانیم، تنها حرفی که به آنها عرض می‌کنیم، «گذشت» است. گذشت، صفت زیاد خوبی است. قرآن می‌فرماید: «… وَ لْیعْفُوا وَ لْیصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ یغْفِرَ اللَّهُ لَکم …»؛ شما بگذرید، خدا می‌گذرد. شما سخت‌گیری کنید، خدا سخت‌گیری می‌کند. خانواده پایهٔ اجتماع اسلامی است. پایهٔ مهم اجتماع مسلمانان است. خانوادهٔ درست. خانوادهٔ درست با چه درست می‌بشود؟ با گذشت.» ص ۱۲۵ کتاب

«دروس اخلاقیات؛ مجموعه او گفت و گو‌های اخلاقی» گفتارهای محمدعلی جاودان در ۲۸۰ صفحه، پاییز ۱۴۰۲ به همت مؤسسه ایمان ماندگار و توسط انتشارات واژه‌پرداز اندیشه روانه بازار شده است.

انتهای مطلب/