به نقل از خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، این کتاب مطالعه‌ای جامعه‌شناختی در تاریخ ادبیات داستانی ایران است که به نسبت خیال و زندگی در یک دوره تاریخی می‌پردازد و آن را در ادبیات داستانی پسامشروطه تا لحظه اکنون پی می‌گیرد. نویسنده تلاش می‌کند تا از منظری تازه نسبت زندگی با متن ادبی را برجسته سازد و برداشت ادبیات داستانی و به تبع آن موقعیت‌های تاریخی ـ اجتماعی حمایتکننده آن را درمورد حیات انسانی به او گفت و گو بگذارد. به تکنیک‌ها، فرم‌ها و استراتژی‌های ادبی‌ای پرداخته می‌بشود که عموماً در مطالعات جامعه‌شناسی ادبیات نادیده گرفته خواهد شد. او سطوحی از آگاهی و ناآگاهی حاضر در متن ادبی را مورد دقت قرار می‌دهد که عمیقاً وامدار حیات اجتماعی است، با این حال، به جای فکر رابطه‌ای علی بین امر اجتماعی و ادبی یا فکر بازتاب زندگی اجتماعی در متن، تاثییر رخدادهای تاریخی و موقعیت‌های اجتماعی درون میدان ادبی به واسطه میانجی‌گری‌های موقت یا دائم جایگاه‌های یا اتفاق‌های تاریخی تبیین شده است.
در معارفه این کتاب آمده است: « در حوزۀه نظری، کتاب وامدار سنت جامعه‌شناسی ادبیات و متفکرانی چون لوکاچ، لوسین گلدمن، بوردیو، و نیز باومن است. شرح مختصر و روشن از نظریه‌های مهم این حوزه و نسبت آن با اندیشه فلسفی قبل مخاطب علاقه‌مند به نوشته را با تصویری تازه از امکان‌های حاضر در نقد جامعه‌شناختی آشنا می‌کند. در این راستا، نویسنده به نسبت بین فرم ادبی و امر اجتماعی دقت اختصاصی کرده تا امکان‌هایی تازه برای تحلیل نوشته خویش تشکیل کند.
نویسنده خصایص عقلانیت تراژیکی را شرح می‌دهد که نزدیک از فهمیدن حماسی عصر پیشامشروطه است. سپس ظهور این چنین فهمی به موقعیت‌های اجتماعی خاصی نسبت داده می‌بشود که صورتبندیهای تازه‌ای از گفتن ادبی را پدید می‌آورند. در این راستا قواعد تشکیل و برسی تازه‌ای در میدان ادبی ظاهر می بشود که لزوماً ادبی نیستند. این قواعد بی آنکه نوشته اندیشه باشند، علتعملکرد یک دوره می گردند. ذیل این چنین منطقی است که «نابهنگامی حیات»، به مثابه یک فرم اندیشگانی کلان، روایت سوژه از زندگی روزمره را مشروط می‌سازد. سوژه فردیت‌یافته در جهان جزئیات که با مانعی موقت در می‌آویزد و در نهایت ناکام می‌بشود.
نویسنده معتقد است که علتادبیات داستانی عصر پهلوی در تعداد بسیاری از موارد همان الگوی ادبیات مشروطه است که یا تعمیق یافته یا به ضد خود بدل شده.
آخرین مطالب
در جمع‌بندی پایانی، گریزی به علتفهم عامیانه و عالمانۀ وضع حاضر در ایران و شباهت آن با فرم‌های روایی رایج در ادبیات داستانی زده شده تا موقعیت پیشگویی‌کنندۀ ادبیات داستانی مورد دقت قرار گیرد. گویی رویکردهای نظری و هنری شکل‌های متفاوت گفتن روبه رو‌های شبیه با امر واقع می باشند به شکلی که لااقل در یک دورۀ تاریخی صورتبندیهای ادبی به مراتب متقدم بر گفتن نظری حالت بوده‌اند و در این معنی به صورتی پیشگویانه عمل کرده‌اند.»
کتاب «از نابهنگامی حیات تا سترون‌سازی خیال» در جستجوی مسیری تازه برای بازسازی پیوند زندگی با متن ادبی، به او گفت و گو درمورد ادبیات عامه‌پسند، مقاومت و نیز ادبیات کودک می‌پردازد و علتدرونی آن‌ها و نسبت تاریخی‌شان با وضع حاضر را روشن می‌کند و در قدم نهایی برای تحول شرایط پیشنهادهای اجمالی‌ای با مخاطب خود در بین می‌گذارد.
ناشر این کتاب را به علاقه‌مندان حوزه جامعه‌شناسی ادبیات، مطالعات فرهنگی، جامعه‌شناسی تاریخی، تاریخ ادبیات و نقد ادبی نظر داده است.
انتهای مطلب/
منبع