به نقل از خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، هفته‌ای که گذشت، سرانجام احکام دبیر و اعضای هیأت علمی‌جشنواره شعر فجر صادر شد و آنان کار خود را برای به سرانجام رساندن هجدهمین جشنواره اغاز کردند. انتخاب هیأت داوران با اهمیت ترین چالشی است که اینک در برابر آنان قرار دارد. این چالش از سه جنبه قابل بازدید است و مشخص می کند که اگر کارکرد علیرضا قزوه، به گفتن دبیر علمی ‌و رضا اسماعیلی، مرتضی امیری اسفندقه، نغمه مستشارنظامی، علی‌محمد مؤدب، سید احمد میرزاده و زهیر توکلی به گفتن اعضای هیأت علمی‌ در این انتخاب درست و هوشمندانه باشد می‌تواند نقطه عطفی در کارکرد جشنواره باشد و اگر بر پایه روالی باشد که در طول سالهای قبل ناظر آن بوده ایم نمی‌توان به این جشنواره هم به چشم جشنواره ای دیگرگون و متفاوت نگریست.

داوران قابل پیش بینی

نخستین چالش انتخاب داوران در برابر هیأت علمی ‌این است که تلاش کنند از انتخاب صدها بارۀ داوران جایزه‌ها و جشنواره‌های دولتی اجتناب کنند. درست است که خود این هیأت علمی ‌هم همان چیزی است که از قبل می‌شد حدسش را زد و چهره‌ای تازه و تازه که از دایرۀ انتخاب‌های چند ساله تازه وزارت ارشاد و دیگر نهادهای دولتی در حوزۀ شعر خارج باشد، در آن دیده نمی‌بشود اما اگر این تکرار به داوران هم سرایت کند، از همین الان می‌بشود سرانجام جشنواره را گمان زد.

در سال‌های تازه گروهی اشکار و محدود از شاعران در رویدادهای ادبی همانند جشنواره شعر فجر مسؤولیت قضاوت را به مسئولیت داشته اند. یقیناً که این افراد زیاد تر سابقه و صلاحیت قضاوت را داشته اند اما بعد از چندین سال، دیگر سلیقه و نگاه آنان برای همۀ اهالی شعر قابل گمان زدن شده است. هنگامی نوع نگاه و گرایش ادبی قضاوت از پیش اشکار باشد، معلوم است آنچه از قضاوت او بیرون می‌آید هم از پیش اشکار است. اعضای هیأت علمی‌جشنواره اگر قرار است هم چنان از بین همین افراد، داور انتخاب کنند کار سختی درپیش ندارند اما اگر قرار است تحولی در جشنواره تشکیل کنند، ملزوم است مقداری‌جست و جوهایشان را درازدامنه تر کنند و از بین ده‌ها شاعر باسواد، خوش قریحه و دارای صلاحیت قضاوت جشنواره ای به اهمیت شعر فجر داوران جدیدی را انتخاب کنند.

چرایی برگزیده نداشتن جشنواره

این انتخاب حتماً تنوع دیدگاه را داخل قضاوت‌ها خواهد کرد و نتیجه ارزشمندی به جستوجو خواهد داشت، ضمن این که رانت دائم العمر بودن قضاوت را هم برای عده ای خواهد ناکامی. این رانت علاوه بر این که بعضی اوقات علتحق خوری‌هایی چون رتبه دادن‌های سفارشی به برخی دوستان و شاگردان می‌بشود، صدمه فرد دیگر را هم به جایزه داخل کرده است. گروهی که به هردلیل همیشه در همه رویدادهای شعری، جزو هیأت داوران یا تصمیم گیرندگان و تصمیم سازان می باشند، سپس از مدتی دچار مطمعن به نفس شدیدی خواهد شد و طبق معمولً جایگاه ادبی و هنری خود را به درستی برسی نمی‌کنند و به همین علت همه را از بالا می‌بینند. احتمالا یکی از دلایل عدم انتخاب برگزیده در زیاد تر قسمت‌های جشنواره شعر در سالهای تازه همین مطمعن به نفس کاذب داوران است.

و سومین مسئله این است که در قضاوت‌های جشنواره‌های شعری بخصوص شعر فجر، در برخی موارد مصلحت اندیشی‌های بیرونی و نداشتن قوت ریسک و شجاعت انتخاب آثار متفاوت و نوآورانه علتشده است که برخی از انتخاب‌های جشنواره شعر فجر در سالهای تازه در جامعه ادبی، مورد اقبال قرار نگیرد و دوستداران شعر ترجیح دهند به جای پیشنهادهای داوران محافظه کار، آثار خلاقانه تر و نوآورانه تر شاعرانی را بخوانند که پشت در انتخاب جشنواره مانده‌اند. این نیز صدمه مهمی ‌است که در طول سالهای تازه به جشنواره شعر فجر داخل شده است و ملزوم است در این دوره، از آن اجتناب کرد.

انتهای مطلب/