به نقل از خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، مستند «کابوس ژنرال» به تهیهکنندگی احسان حجتی و کارگردانی مهدیه رضایی به تازگی آخرین مرحله های تشکیل را پشت سر گذاشته و قرار است در برنامه «پاتوق رواق» به نمایش دربیاید.
مهدیه رضایی کارگردان این فیلم در او مباحثه با خبرنگار تسنیم درمورد سوژه این مستند گفت و او گفت: ایده ساخت این مستند به یک اتفاق مهم تاریخی برمیگردد. عباس میرزا یکی از شاهزادههای قجری در زمان حکومت فتحعلی شاه است که مسئولیت عقد قرارداد با فرانسویها برای خرید تجهیزات نظامی را برعهده میگیرد. ماجرا از این قرار است که ایران در جنگ با روسیه تزاری قرار دارد و نیاز مبرمی به خرید تسلیحات نظامی برای مقابله با روسها دارد. به همین علت عباس میرزا سراغ فرانسه میرود و قراردادی با آنها میبندد اما اتفاقاتی رخ میدهد که همه چیز را دگرگون میکند.
او گفت: فرانسویها خلف وعده میکنند و به جای این که به قرارداد خود برای تحویل تجهیزات نظامی به ارتش ایران پایبند باشند، با روسیه قرارداد امضا میکنند و او را در این جنگ همراهی میکنند. جنگ با ناکامی ایران به پایان میرسد اما عباس میرزا تصمیم مهمی میگیرد. او مطرح ساخت سلاحهای بومی در ایران را پایهریزی میکند و تصمیم میگیرد بر پایه توانمندیهای یگان نظامی و اسرای جنگی ساخت سلاح در داخل ایران را کلید بزند، اگرچه عمر او به این نوشته قد نمیدهد و فوت میکند.از دریچه این اتفاق تاریخی، مروری بر سیر تغیرات نظامی ایران در دورههای گوناگون داریم؛ در بخشی از فیلم به دوران پهلوی میرویم و درمورد ارتش ایران در آن دوران و تسلیحاتی که به آن اضافه میبشود، تصاویری را نشان میدهیم. در قسمت دیگر این مستند، به دوران حکومت جمهوری اسلامی به اختصاصی سالهای جنگ تحمیلی میرسیم که ایران از نظر تسلیحات نظامی شرایط سختی دارد. در این دوران نیز یک اتفاق مهم تاریخی دیگر رخ میدهد که به ماجرای «ایران–کُنترا» یا پرونده «مک فارلین» مشهور است.
این مستندساز با اشاره به ماجرای «ایران کنترا» او گفت: این پرونده، ماجرای یک رسوایی سیاسی در ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان است که طی آن مقامات دولت ریگان تصمیم میگیرند بهطور مخفیانه، به ایران تسلیحات بفروشند. مقصد مهم آنان از این عمل این می بود که با درآمد حاصل از فروش تجهیزات نظامی به ایران، بودجه ملزوم برای مبارزه با شورشیان کنتراهای نیکاراگوئه را فراهم کنند. در آن دوران، فراهم بودجه کنتراها از سوی دولت آمریکا بر پایه لایحه بولند، ممنوع اظهار شده می بود و به همین علت مک فارلین به طور مخفیانه تلاش میکرد تا به ایران سلاح بفروشد.
او همین طور گفت: سفر مک فارلین با پاسپورت جعلی به ایران، خبر دار شدن امام خمینی از این ماجرا و مخالفت او با این خرید سلاح، رسوایی بزرگی را برای مک فارلین و دولت آمریکا در سطح جهانی به همراه دارد، اما با وقوع این حادثه، پرونده تشکیل تسلیحات نظامی بومی برای بار دوم در ذهن سیاستمداران ایرانی باز میبشود. اتفاقی که این بار به نتیجه میرسد و عرصهساز اتفاقات زیاد مهمی برای کشورمان میبشود. احتمالا بتوان او گفت اولین تلاش موفق ایران برای تشکیل تجهیزات نظامی بومی در همین دوران رقم میخورد و مقصد دیرینه عباس میرزا سپس از نزدیک به دو قرن به نتیجه میرسد.
رضایی با اشاره به انگیزه خود از ساخت این مجموعه او گفت: موضوعی که در این حوادث برایم زیاد مهم می بود این می بود که امام خمینی علیرغم شرایط زیاد سخت جنگ در آن روزها نپذیرفت که از آمریکا سلاح بخرد و سراغ تشکیل تسلیحات نظامی در داخل سرزمین رفت. از همین دریچه، در فیلم مستند «کابوس ژنرال» مروری بر دستاوردهای نظامی موفق ایران سپس از پیروزی انقلاب اسلامی داریم.
وی درمورد انتخاب نام «کابوس ژنرال» برای این مستند او گفت: نام این فیلم برآمده از یکی از سخنرانیهای مهم آیزنهاور رئیس جمهور قبل آمریکا است. او در بین جمعی از مردم آمریکا سخنهای عجیبی درمورد ایران بر زبان میآورد و میگوید: ایران سرزمین استراتژیکی است، دسترسی خوبی به منبع های طبیعی دارد و اگر نتوانیم آنها را در عرصههای گوناگون به اختصاصی حوزه نظامی مدیریت کنیم و آنها به قبل پرافتخار خود برگردند، خطر زیاد مهمی برای قوت آمریکا خواهند می بود. احتمالا بهتر باشد بگویم که ایران کابوس این ژنرال آمریکایی می بود و به همین علت این نام را برای مستند انتخاب کردیم.
کارگردان مستند کابوس ژنرال درمورد تحقیق و پژوهش این فیلم مستند فرمود: تحقیق و پژوهش این فیلم را آقای احسان حجتی انجام دادند و سالها برای بازدید ابعاد گوناگون این نوشته زمان گذاشتند. مطرح ابتدایی فیلم این قدر پر شاخ و برگ نبوده است، اما در مسیر تحقیق و پژوهش پربارتر شد.
او درمورد روال تشکیل این فیلم نیز او گفت: مستند کابوس ژنرال را ۳ بار تدوین کردیم تا به این خروجی نهایی برسد. از این نظر نیز نزدیک به ۶-۷ ماه مشغول تشکیل بودیم.
عوامل تشکیل فیلم مستند «کابوس ژنرال» عبارت هستند از:
تهیهکننده: احسان حجتی، کارگردان و تدوینگر: مهدیه رضائی، نویسندگان: احسان حجتی و داوود مرادیان، پژوهشگر: احسان حجتی، آرشیویاب: مهدیه رضایی، حسام ابوالحسنی و مرضیه بکان، نریتور: محمد صراف، موشن گرافیست: سیروان مهدوی و اصلاح رنگ و نور: مهدی اولادوطن.
بر پایه این گزارش، این فیلم مستند، امروز سهشنبه ۱ اسفندماه از ساعت ۱۶ در قالب محفل اکران، نقد و بازدید «پاتوق رواق» در محل بنیاد فرهنگی روایت فتح به نمایش درمیآید.
انتهای مطلب/+
منبع