به نقل از مهتاب من، تقریبا اواخر زمستان هر سال ناظر نوسانات قیمتی در بازار ارز هستیم که ناشی از افزایش تقاضا به علت سفرهای خارجی است اما امسال بانک مرکزی برای جلوگیری از این اتفاق تدبیر جدیدی اندیشیده است. چند روز قبل بانک مرکزی خبرداد که از ۷ اسفندماه افرادی که بلیت هواپیما در اختیار دارند به جای ۵۰۰ یورو می‌توانند ۱۰۰۰ یورو ارز مسافرتی دریافت کنند.

اسفندماه هر سال تقاضای پول در جامعه به علت فرارسیدن ایام تعطیلات نوروزی و افزایش سفرها بالا می‌رود. این افزایش تقاضا در رابطه با ارز نیز اتفاق می‌افتد که تبدیل افزایش نرخ می‌شود و تا سال قبل تغییرات نرخ ارز در بازار غیررسمی طبیعی برداشت می‌شد اما باید دقت داشت که همین نوسانات بر نرخ تورم تاثییر می‌گذارد.

تدبیر بانک مرکزی برای مدیریت تقاضای ارز اسفندماه

یکی از عوامل رشد تورم به نوشته ارز بر می‌گردد و از ابتدای امسال تا اکنون که در ماه پایانی سال قرار داریم، نوسانات نرخ ارز ۱۰ تا ۱۵ درصد بوده که به حرف های کارشناسان زیاد مطلوب است. در واقع می‌توان فرمود کنترل بازار ارز به افت نرخ تورم که نرخ آن از ۵۵ درصد در فروردین ماه به پایه ۳۸ درصد رسیده، پشتیبانی بسیاری کرده است. بانک مرکزی برای این که بتواند بازار را که در اسفند ماه تقاضای ارزی بالاست، مدیریت کند تخصیص ارز مسافرتی از ۵۰۰ یورو به ۱۰۰۰ یورو را در دستور کار خود قرار داد. مشخصا افرادی که تصمیم سفر به کشورهای خارجی را دارند احتمالا ارز کارت ملی و سهمیه ۵۰۰ یورویی کفاف هزینه‌هایشان را ندهد، از این رو به بازار غیر رسمی مراجعه می‌کنند که زیاد این تقاضاها علتبرهم خوردن نظم و ارامش بازار می‌شود. 

مرکز مبادله مامور کوچک سازی بازار غیررسمی ارز

از ابتدای سال، بانک مرکزی در نقش بازارساز توانسته بازار ارز را مدیریت کند و نرخ دلار را در پایه ۵۰ هزار تومان نگه دارد که با اهمیت ترین عامل آن به کارکرد مرکز مبادله ارز و طلای ایران بر می‌گردد. به این علت که تقاضاهای غیر رسمی از بازار کاسته شد و افراد برای نیازهای ارزی مسیر قانونی را پیش گرفتند که در این صورت سیاست‌گذار پولی و بانکی توانایی کنترل بهتر بازار را دارد. 

وقتی که مرکز مبادله ارز و طلای ایران راه اندازی شد، بانک مرکزی خبرداد مقصد این مرکز کوچک‌سازی بازار غیر رسمی و پوشش تقاضا از مسیر رسمی است و عمل تازه بانک مرکزی یعنی دوبرابر شدن سهمیه ارزی مسافرتی نیز در همین جهت است. بازار غیر رسمی کمتر از ۵ درصد از مبادلات رسمی را شامل می‌شود اما تاثییر روانی آن در جامعه زیاد است، از این رو کارشناسان اعتقاد دارند این عمل بانک مرکزی زیاد مطلوب است و هدفگذاری آن قبلا انجام شده است. 

تقاضای غیر رسمی چطور بازار را بر هم می‌زند؟

بازدید آمارها مشخص می کند در نوروز ۱۴۰۲ نزدیک به ۳۵۰ هزار نفر از مسیر هوایی و ۸۷۰ هزار نفر هم به طور زمینی عازم کشورهای خارجی شدند. در واقع اگر به همان تعداد امسال در نوروز سال ۱۴۰۳ از مسیر هوایی از سرزمین خارج شوند و با فکر این که همه افراد ارز مسافرتی دریافت کنند، تنها ۱۷۵ میلیون یورو هزینه زیاد تر روی دوش بانک مرکزی می‌گذارد اما باید دقت داشت اگر این مقدار تقاضا داخل بازار غیر رسمی شود می‌تواند تکانه‌هایی را تشکیل کند. از نظر دیگر تجارت ارزی سرزمین نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار است که با دقت به دوره‌ای و موقتی بودن این مطرح، هزینه‌ای را به سرزمین تحمیل نمی‌کند. از آنجایی که بانک مرکزی ذخایر ارزی مناسبی برای کنترل بازار در اختیار دارد انتظار می‌رفت این چنین کاری برای کنترل بازار ارز داشته باشد. 

هزینه جلوگیری از اثرات شوک تقاضا در بازار غیررسمی زیاد تر است

برخی کارشناسان این عمل بانک مرکزی را مطلوب می‌دانند و می‌گویند اگر دلار یک کانال افزایش یابد و به پایه ۶۰ هزار تومان برسد، اراعه ۱۰ برابری مابه‌التفاوت ارز مسافرتی به طور مستقیم هم نمی‌تواند جلوی افزایش قیمت را بگیرد. از این رو بانک مرکزی در نقش بازارساز به خوبی بازار ارز را مدیریت می‌کند و با هزینه کمتری از اثرات مخرب شوک طرف تقاضا در بازار غیررسمی برای تامین نیاز ارزی مسافران جلوگیری می‌کند. یقیناً از طرفی نیز این تقاضای ارز را شفاف کرده و تامین آن را در یک بستر رسمی فراهم می‌کند. 

برخی کاربران نیز در شبکه‌های مجازی نوشتند فکر کنید همین امروز اظهار شود ارز مسافرتی دیگر در کار نیست، در آن زمان تعداد بسیاری از افرادی که تصمیم سفر به کشورهای خارجی را دارند باید روبه رو صرافی‌های غیر مجاز صف بشکند تا ارز دریافت کنند و همین نوشته عاملی برای رشد نرخ است و افرادی هم که نیاز ارزی ندارند برای نوسان‌گیری و دلالی داخل این بازار خواهند شد.

مدارک ملزوم برای دریافت ارز مسافرتی

مدارک مورد نیاز در اراعه خواست خرید ارز متقاضیان شامل اراعه گذرنامه معتبر، بلیت مسافرت هوایی و رسید پرداخت عوارض خروج از سرزمین است. تحویل ارز در درگاه خروجی فرودگاه‌ها به مسافران صورت می‌پذیرد و متقاضیان با اراعه مدارک مورد نیاز می‌توانند به شعب منتخب بانک‌های عامل ملی، ملت و سامان مراجعه کنند. بر این مبنا فروش ارز به افراد با سن قانونی کمتر از ۵ سال و ایرانیان مقیم خارج از سرزمین مجاز نیست و فروش ارز مسافرتی حداکثر از هفت روز کاری قبل از تاریخ پرواز مندرج در بلیت مسافران امکان پذیر است. با این سازوکار امکان سوءاستفاده افراد برای سودجویی نیز وجود نخواهد داشت و ارز فقط برای نیاز واقعی مسافران پرداخت خواهد شد.

منبع :


ایسنا