به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، مریم عرفانیان نام شناخته شده‌ای در بین بانوان نویسنده کشورمان است که هم خوب می‌نویسد و در قد و قامت یک منتقد هم به خوبی ظاهر می‌شود.

عرفانیان ادبیات و به اختصاصی ادبیات پایداری را به خوبی می‌شناسد و با این شناخت قلم می‌زند. سال قبل سالی می بود که ۴ کتاب خوب و قابل تامل از این نویسنده انتشار شد؛ شیشه‌های ترک خورده از سوره مهر، عطر پیراهن تو از خط مقدم، لیلی منم از به نشر و پای درختان زیتون از نشر ۲۷بعثت کتاب‌های این نویسنده در سال قبل بودند. با این نویسنده درمورد حالت جاری ادبیات دفاع مقدس در کشورمان و چالش‌های پیش رو گپ و گفتی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

خانم عرفانیان! سال قبل از شما ۴ کتاب حائز اهمیت و قابل دقت در حوزه ادبیات مقاومت و دفاع مقدس انتشار شد. به گمان زیاد این ۴ کتاب ثمره تلاش سال‌های قبل بوده که با هم به ثمر نشسته‌اند. قبل از ورود به او گفت و گو درمورد چگونگی انتخاب سوژه‌ها بگویید؟

انتخاب سوژه‌ها هر یک قصه خاص خودش را دارد. ولی چیزی که برای من حائز اهمیت هست این است که نوشته باید برایم خاص و مورد دقت باشد؛ طوری که اول از همه کنجکاوی خودم را برانگیزد و یقین شوم برای مخاطب کتابخوان و ریزبین نیز دلنشین دقت خواهد می بود.

در همه کتاب‌های شما همانند لیلی منم یا عطر پیراهن تو سراغ بانوانی رفته‌اید که راوی مقاومت و زندگی با مردانی قهرمان می باشند، این زنان را چطور یافتید و نقش آنها در این دفاع و مقاومت چه قدر و چطور بوده است؟

همه که نه، ولی اکثر کتاب‌ها و داستان‌های من به نقش زنان در دفاع مقدس یا ادبیات پایداری مرتبط است، حال امکان پذیر این نقش در همان دوران دفاع باشد یا سپس از آن. وجود زنان قهرمان در کنار مردان از آنان قهرمان می‌پروراند. هنگامی یک زن همه مشقت زندگی را به جان بخرد تا همسرش به جبهه و یا دفاع از حریم حرم برود و به اسایش مرد زندگی‌اش فکر کند که خیالش از زندگی و بچه‌هایش جمع است، علتمی‌شود مرد هم در میدان نبرد آسوده باشد.

همانطور که می‌دانید اولین مسئولیتی که زنان در دفاع مقدس، به طور خودجوش و همپای مردان بر مسئولیت گرفتند، جنگیدن با دشمن بعثی می بود و بعد از آن حمایتو تدارک. آن‌ها علاوه بر تهیه و پخت غذا و توزیع آن در مناطق جنگی در قسمت پشت جبهه نیز فعالیت‌های بسیاری داشتند؛ خیاطی و دوخت لباس برای رزمندگان، رختشویی لباس رزمندگان و ملحفه‌های بیمارستانی، جمع آوری پشتیبانی‌های مردمی، نگهبانی و محافظت از مهمات و پشتیبانی در ساخت سنگرها … و این نقش خستگی ناپذیر و تاثیرگزار زنان قهرمان تا سپس از جنگ همانند کتاب «لیلی منم» که پرستاری از یک جانباز ۷۰ درصد قطع نخاع می بود و همراهی همسر برای دفاع از حرم همانند کتاب «عطر پیراهن تو» ادامه دارد.

در کل چه قدر در کتاب‌هایتان از زوایای گوناگون به نقش بانوان در دفاع مقدس و مقاومت پرداخته شده است؟

تا این مدت ابعاد تعداد بسیاری از نقش زنان در دفاع مقدس باقی مانده است که نیازمند به تحقیق و پژوهش در این عرصه است.

«ساعت شش کنار دریاچه مریوان»، «تا شهادت»، و «در کوچه‌های خرمشهر» از جمله کتاب‌هایی می باشند که اولین خاطرات زنانه از جنگ را روایت می‌کنند و سپس در سال‌های تازه نقش زنان از زوایای گوناگون در کتاب‌های بسیاری که اتفاقاً اکثراً توسط بانوان نوشته شده زیاد تر پرداخته شد. چرا که زن‌ها به راحتی از احساسات و عواطف درونی‌شان سخن می‌گویند و جزییات خاطرات را به خوبی گفتن می‌کنند.

 اکنون کتاب‌هایی داریم که نقش زنان در آن‌ها زیاد پر رنگ است، از جمله کتاب‌های مهم و اثرگذار «نیمه نهان ماه» که به خاطرات همسران فرماندهان شهید پرداخته است، یا خاطرات مادران شهدا و خاطرات خودنوشت اشرف‌السادات مساوات (سیستانی) با نام «کنار رود خین» و «فرشته‌ای که بال نداشت» خاطرات فاطمه همایون‌مقدم از جمله آثار دیگر است. بانوانی که یا خودشان در جنگ به اسارت درآمدند همانند کتاب «من زنده‌ام» خاطرات معصومه آباد و چند دختر اسیر دیگر و کتاب «نیمه راه» خاطرات خدیجه میرشکار، اولین زن اسیر ایرانی است که دو سال در اسارت دشمن بوده است.

این چنین کتاب «روزهای بی‌آیینه» منیژه لشکری، همسر سرلشکر خلبان شهید آزاده حسین لشکری روایتی از یک زن است که شوهرش قدیمی‌ترین اسیر ایرانی است. خاطرات پرستاران حاضر در جنگ نمونه فرد دیگر از روایت‌های زنانه است؛ همانند «خاطرات ایران» که به خاطرات ایران ترابی اشاره دارد و کتاب «راهی برای رفتن» که نقش زن امدادگر خانم بتول خورشاهی را گفتن می‌کند، یا کتاب‌های «حوض خون» و «روزهای فراموش نشدنی» که از زنان پشتیبان جبهه می‌گوید و … و هم چنان این روایت‌ها ادامه دارند …

تا این مدت ابعاد تعداد بسیاری از نقش زنان در دفاع مقدس باقی مانده است

این عکس چه قدر کامل است؟

حالت نویسندگان در حوزه دفاع مقدس خوب است و علاقه‌مندان تعداد بسیاری در این عرصه وجود دارد؛ اما چالش مهمی که با آن روبه رو هستیم معارفه نشدن تعداد بسیاری از کتب دفاع مقدسی است که اکثرا در چاپ اول می‌همانند و بازخورد آنچنانی برای مخاطب ندارند که ناشران باید فکری در این باره داشته باشند تا زحمات نویسندگان از بین نرود.

تا این مدت ابعاد تعداد بسیاری از نقش زنان در دفاع مقدس باقی مانده است که نیازمند به تحقیق و پژوهش در این عرصه است. به طور مثال نقش تعداد بسیاری از بانوان در اغاز جنگ که توی شهرهایشان ماندند تا از خانه و کاشانه‌شان دفاع کنند دیده نشده و یا بانوانی که در اسارت بودند و حوادثی که پشت سر گذاشتند …

 کدام قسمت‌ها و چه فعالیت‌هایی مغفول و نادیده باقی مانده است؟

پیرو جواب سوال قبل بهتر است این مورد را نیز اضافه کنم که حتی نقش بانوانی که فعالیت‌هایی از قبیل شستشو و کفن و دفن شهدا و حتی خبر رسانی به خانواده‌های آنان و همراهی‌شان در مراسم خاکسپاری و … را برعهده داشتند دیده نشده است و از این دست زیاد است.

درمورد اهمیت اقتباس از آثار مکتوب شاخص دفاع مقدس برایمان بگویید؟

خب؛ باید او گفت سهم فیلم‌های اقتباسی از کتب دفاع مقدس زیاد اندک است. با وجود این که در پی هر کتاب سال‌ها مصاحبه و تحقیق صورت گرفته و به حتم مسائل نظامی آن کارشناسی شده است. اینجاست که الزام اقتباس از این چنین آثاری که پژوهش آن کامل و کارشناسی شده است، از اهمیت بالایی برخوردار است.

آثار خوب در قسمت توزیع و تبلیغ موفق نبوده‌اند

 ما کتاب خوب در حوزه دفاع مقدس کم نداریم، چرا از این کتاب‌ها به قدر کافی اقتباس نشده است و ما فیلم کم داریم؟

برای این که اکثر کارگردانان زمان کافی برای مطالعه همه این کتاب‌ها را ندارند و در نتیجه برخی از کتاب‌های خوب مغفول باقی می‌همانند.

حالت نویسندگی در حوزه دفاع مقدس را چطور می‌بینید و نویسندگان ما با چه مشکلاتی روبرو می باشند؟

حالت نویسندگان در حوزه دفاع مقدس خوب است و علاقه‌مندان تعداد بسیاری در این عرصه وجود دارد؛ اما چالش مهمی که با آن روبه رو هستیم معارفه نشدن تعداد بسیاری از کتب دفاع مقدسی است که اکثرا در چاپ اول می‌همانند و بازخورد آنچنانی برای مخاطب ندارند که ناشران باید فکری در این باره داشته باشند تا زحمات نویسندگان از بین نرود.

بانوان نویسنده چرا در سال‌های تازه فعال تر شده‌اند؟ مشکلات آنها چیست؟

چون روایت‌های زنانه در عرصه دفاع مقدس زیاد است و بانوان نویسنده را به نوشتن در این عرصه ترغیب می‌کند. مشکلات گاها نداشتن توانایی برای بانوان نوقلمی است که دوست دارند درمورد نوشته ‌های دفاع مقدسی بنویسند؛ اما توانایی کافی ندارند.

آیا قائل به آشفتگی در حوزه نشر و ادبیات دفاع مقدس هستید که علتنشر آثار بی کیفیت می‌شود؟

اکثر کتاب‌ها و داستان‌های من به نقش زنان در دفاع مقدس یا ادبیات پایداری مرتبط است، حال امکان پذیر این نقش در همان دوران دفاع باشد یا سپس از آن. وجود زنان قهرمان در کنار مردان از آنان قهرمان می‌پروراند.

بله زیاد زیاد

با اهمیت ترین راهکار برای سر و سامان دادن به حالت تشکیل کتاب و آثار هنری در حوزه دفاع مقدس چیست؟

پرورش نویسندگان علاقه‌مند به این حوزه و توانمندسازی آن‌ها در همه عرصه‌های مرتبط اعم از سوژه یابی، مصاحبه، تحقیق و پژوهش و آشنایی با مسائل نظامی و جغرافیای جنگ و عملیات‌ها، تدوین و تنظیم و …

آثار تشکیل شده در حوزه دفاع مقدس زیاد زیاد است، و در این بین کتاب‌های شاخص بسیاری انتشار شده که با معارفه و تبلیغ درست مورد استقبال خوب مخاطبان قرار گرفته و چندین دفعه تجدید چاپ و حتی به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند، اما تا این مدت می باشند آثاری که در قسمت تبلیغ و معارفه و حتی توزیع موفق نبوده است‌ند. از آنجا که نقش زنان بیشتر از این باید دیده شود بهتر است این چنین آثاری توسط رسانه تبلیغ و به مخاطبان معارفه شوند.

انتهای مطلب/