به گزارش مهتاب من
به گزارش مهتاب من، در سال ۱۴۰۲ خط فقر برای یک خانوار سه نفره نزدیک به ۸ میلیون و ۲۳۲ هزار تومان تخمین زده شده است. خط فقر یک آستانی پولی است که با مقادیر کمتر از آن، حداقل نیازهای اولیه یک فرد با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی تامین نخواهد شد.
شواهد آماری حاکی از آن است که قبل از سال ۹۶، فقرا به طور متوسط نزدیک به ۷۷ درصد خط فقر، درآمد کسب کرده اند. این رقم در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ وخیمتر شده است. به گفتن دقیقتر در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ فقرا ۷۳ درصد خط فقر درآمد داشته و نسبت به نیمه اول دهه ۹۰ حالت معیشتی بدتری را توانایی کرده اند.
یقیناً این افت رفاه عمومی تنها محدود به فقرا نبوده و دامن طبقه متوسط را نیز گرفته است. بازدیدها نشان می دهد در سال ۹۶ و ۹۷ غیرفقرا به طور میانگین نزدیک به ۱.۸ برابر خط فقر درآمد داشته اند. این رقم بعد از سال ۹۷ کم شدن شدیدی داشته است. یعنی در بعد از سال ۹۷ غیرفقرا ۱.۶ برابر خط فقر درآمد کسب کردهاند. این بدان معناست که این دسته از افراد در سالهای تازه به خط فقر نزدیکتر شدهاند.
دولت برای مهار فقر و مقابله با اثرات آن سیاست های مختلفی را پیش بینی کرده است. از این رو هر سال در بودجه عمومی مبلغی جهت مقابله با فقر و بهبود معیشت فقرا درنظر گرفته می شود. بازدیدها خبر از افت توان بودجه عمومی دولت به منظور سیاستگذاری موثر میدهد. به نظر می رسد برای بهبود نتایج این نوع از سیاست ها، بودجه عمومی نیاز به یک بازاندیشی گسترده برای دستیابی به تاثیرگذاری زیاد تر و در نتیجه افت نرخ فقر دارد. در ادامه این مساله در ایران در دهه ۹۰ و سال های تازه به عکس کشیده شده است.
خط فقر یک اغاز پولی است که کمتر از آن حداقل نیازهای اولیه یک فرد را با درنظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی برآورده نمیسازد. تازه ترین آمار انتشار شده بر پایه محاسبات مرکز پژوهشهای مجلس مشخص می کند که بر پایه آخرین اطلاعات هزینه خانوار مرکز آمار که متعلق به سال ۱۴۰۱ بوده است، خط فقر سرانه در این سال نزدیک به ۲ میلیون و ۵۶۱ هزار تومان اظهار شده است. خط فقر سرانه، مقدار خط فقر را برای یک نفر مشخص می کند.
با دقت به محاسبات مرکز پژوهشها و بر مبنای داده های تورم در سال ۱۴۰۲ خط فقر سرانه برآوردی در آخر این سال، ۳ میلیون و ۷۴۰ هزار تومان بوده است. یعنی یک خانوار یک نفره برای تامین نیازهای اساسی زندگی خود همانند خوراک و پوشاک بایستی به این مبلغ پول دسترسی داشته باشد. در غیر اینصورت زیر خط فقر بوده و توان راه اندازی یک زندگی معمولی را نداشته است.
از آنجایی که در مطالعات رفاهی، خانوار مبنای بازدید است، خط فقر یک خانوار ۳ نفره در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۵ میلیون و ۶۳۴ هزار تومان برآورد شده است. این نرخ در سال ۱۴۰۲ افزایش ۶۸.۴ درصدی داشته و به ۸ میلیون و ۲۳۲ هزار تومان رسیده است. باتوجه به این آمار آیا میتوان او گفت نرخ فقر در ایران در این برهه وقتی افزایش یافته است؟
تعمیق فقر در ایران
نرخ فقر درصدی از جمعیت سرزمین را نشان می دهد که در قیاس با خط فقر درآمدی، فقیر به حساب می آیند. شواهد آماری حاکی از آن است که نرخ فقر در ایران از ابتدای دهه ۹۰ تا سال ۹۶ روال ثابتی داشته است. اما از سال ۹۶ این رویه تحول کرده و نرخ فقر نزدیک به ۱۰ واحد درصد زیاد تر شده و از سطح ۲۰ درصدی به ۳۰ درصد صعود کرده است.
باید دقت داشت که افزایش ۱۰ واحد درصدی نرخ فقر در ایران به معنی اضافه شدن ۸ میلیون نفر به تعداد فقرا است. به عبارت دیگر سپس از سال ۹۶ نزدیک به ۵۰ درصد نسبت به قبل به جمعیت فقرای سرزمین اضافه شده است. از سال ۹۸ به سپس نیز نرخ فقر رویه پایداری داشته و در سطح ۳۰ درصدی قرار گرفته است. با دقت به این که این سطح در سال های تازه به مراتب بالاتری انتقال یافته، آیا میتوان ادعا کرد حالت فقرا با افزایش نرخ فقر وخیم تر شده است؟
امرار معاش سخت کم درآمدها به جستوجو افزایش نرخ فقر
شکاف فقر عددی است که مشخص می کند فقرا تا چه مقدار با خط فقر فاصله دارند. به گفتن سادهتر حالت فقرا تا چه اندازه وخیم بوده و ترقی فقرا به بالای این خط با چه مقدار امکان پذیر است. قیاس حالت درآمدی فقرا با خط فقر حاکی از آن است که سال های ۹۶ و ۹۷، سال های سرنوشت سازی از منظر متغیرهای فقر در ایران بوده است.
بر پایه بازدیدها، شکاف فقر تا سال ۹۶ رویه ثابتی داشته و عدد آن نیز ۰.۲۳ بوده است. به این معنی که فقرا در این سال ها به طور متوسط در نزدیک به ۷۷ درصد خط فقر درآمد داشتهاند. اما بعد از سال ۹۶ و ۹۷ شکاف فقر افزایش یافته است. یعنی همزمان با افزایش نرخ فقر در سرزمین، حالت فقرا وخیم تر شده و این رویه صعودی هم چنان ادامه دارد.
آمارها خبر از آن می دهد که شکاف فقر در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در نزدیک به ۰.۲۷ است و تفسیر آن است که فقرا ۷۳ درصد خط فقر درآمد دارند و نسبت به سال های قبل از ۱۳۹۶ شرایط معیشتی سختتری را توانایی میکنند. در ادامه به بازدید این نوشته پرداخته شده که آیا با افزایش فقر در جامعه و تعمیق این اتفاق، فاصله غیرفقرا و فقرا نیز زیاد تر شده یا این چنین نبوده است.
شکاف فقر، شاخصی است که مشخص می کند فاصله غیرفقرا با خط فقر چه مقدار است. این شاخص از دو جنبه قابل تفسیر است. نخست آنکه سطح رفاه غیرفقرا چه مقدار بوده و گمان افزایش جمعیت فقیر در سرزمین چه مقدار بالاست. دوم این که از نگاه بودجه ای، غیر فقرا تا چه اندازه ظرفیت پرداخت مالیات برای مخارج عمومی را دارند تا صرف سیاستهای مقابله با فقر شود.
شکاف فقر تا سال ۹۷ تقریبا ثابت بوده و سطح نزولی زیاد مقداری داشته است. تا پیش از سال ۹۷ غیرفقرا به طور میانگین ۱.۸ برابر خط فقر درآمد داشته اند. سپس از سال ۹۷ و با اغاز تحریم ها، وقوع تورم های بالا و افت شدید قیمت پول ملی، حالت رفاه غیرفقرا و فقرا کم شدن شدیدی داشته است. این کم شدن در خصوص غیرفقرا به نحوی بوده است که این گروه به طور میانگین نزدیک به ۱.۶ برابر خط فقر درآمد داشته اند. به این علت در سال های تازه رفاه طبقه متوسط نیز کم شدن شدیدی اشکار کرده است. در پی این رخداد غیرفقرا به خط فقر نزدیک تر شده و گمان ورودشان به زیر این خط افزایش یافته است.
راه حل دولت برای جلوگیری از تعمیق فقر
مهمترین راه مقابله دولت با مساله فقر و فقرزدایی، تخصیص بودجه به این مساله است. در سال های تازه حجم فقر حاضر در جامعه تا حد بسیاری کارایی سیاستهای حمایتی پیش بینی شده در بودجه را افت داده است. به نظر میرسد بودجه عمومی با اراعه ابتکاراتی در جهت انتظام بخشی و برتری گذاری، اثربخشی بیشتری در افت فقر خواهد داشت. در نتیجه سیاستهای حمایتی و منبع های مقابله با فقر در بودجه عمومی نیازمند یک بازاندیشی گسترده به منظور تاثیرگذاری زیاد تر در جهت افت فقر است تا این اتفاق نمود عینی اشکار کند.
منبع :
عرشه آنلاین
دسته بندی مطالب
اخبار کسب وکارها