به گزارش مهتاب من
به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، سینمای مستند در طول چند سال تازه فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ از یکسو مطالبهگر بودن این حوزه، علتافزایش انتظارات از آن شده، اما پشتیبانیهای ضعیف از آن شرایط سختی را برای ادامه کار مستندسازان به وجود آورده است.
اگر پای سخن بگویید مستندسازان بنشینید، سخنان قابل تأملی را بر زبان میآورند؛ هزینههای تشکیل به شدت بالا رفته اما برآوردها افزایشهای حداقلی داشتند. علاوه بر این، محدودیتهای ورود به تعداد بسیاری از موضوعات اجتماعی اقتصادی کار سوژهیابی برای تعداد بسیاری از مستندسازان را سخت کرده است. اما در نقطه روبه رو منتقدین نیز اعتقاد دارند که سینمای مستند کارکردهای قبل خود در حوزه نقد اجتماعی و مطالبهگری را تا حدودی از دست داده و ضعیفتر شده است.
در بازدید پرونده “بایدها و نبایدهای سینمای مستند در سال ۱۴۰۳” او گفتوگویی با سعید الهی داریم. او از تهیهکنندگان شناخته شده سرزمین است که با ۲ تاثییر در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر وجود داشت؛ مستند «قوی دل» که توانست جایزه بهترین مستند را از آن خود کند و پیش از این نیز در جشنواره سینما حقیقت تحسین شده می بود و فیلم سینمایی «میرو». مستند قوی دل این روزها در قسمت هنر و توانایی اکران میشود.
الهی ضمن اشاره به اهداف و کارکرد فیلمهای مستند در اصلاح و ترقی رفتارهای اجتماعی او گفت: مستند با تکیه بر شواهد بصری میبایست در مسیر روشنگری و خبر رسانی، نگاه مخاطب را نسبت به یک نوشته یا اتفاق متمرکز کرده و مردم را به کشفهای تازه از مفاهیم مرتبط با خود ترغیب کند.
وی با نقد شرایط جاری در حوزه تشکیل فیلم مستند اظهار داشت: ماهیت مهم مستند برخلاف آثار داستانی در این روزها که زیاد تر از هر چیزی کارکرد سرگرمی اشکار کرده، در گزندگی و تذکره و تشکیل فکر و اندیشه و در نهایت تعالی فهمیدن مخاطب است، اما آیا میتوان امروزه این چنین ادعایی کرد؟ در حالیکه فقر مفاهیم فرهنگی و اجتماعی در بین نسلهای امروز کاملا مشهود است، متاسفانه در تعداد بسیاری از آثار مستند حتی با اندوختهگذاری برخی دستگاههای دولتی و حاکمیتی ناظر تولیداتی غیرجذاب، منفعل و حتی بدون راهبرد مفهومی هستیم که فقط روی فرم و تکنیک تمرکز اشکار کرده، نه محتوا و مضمون.
این تهیهکننده با گفتن این که اگر تاثییر فرهنگی در هر شکلی در تعیین راهبرد و سیاست کلی خود خلایی داشته باشد هیچگاه به یک محصول ماندگار تبدیل نخواهد شد، اصرار کرد: فیلم مستند ازین امر مستثنی نیست و نباید فقط در جذابیتهای تصویری و تکنیکی متوقف بماند. خبر رسانی، آموزش و فرهنگ سازی از طریق فیلم مستند وجوه مختلفی دارد که حداقل در کشوری همانند ایران هیچ زمان در این عرصه کمبودی نخواهیم داشت.
الهی خاطرنشان کرد: تشکیل مستند در انواع گوناگون آن، قابل تحسین و مورد دقت مردم است؛ چه بسا در تشکیل برخی از آنها همانند محیط زیست، طبیعت، حیات وحش و… در دهههای قبل تا بحال کوتاهی نیز شده است، اما محور مهم مستند به معنی نقد مصلحانه و گفتن حقایق زیرپوست جامعه را نباید از یاد برد.
تهیهکننده بهترین مستند جشنوارههای فیلم فجر و سینما حقیقت اظهار کرد: حرکت در یک مسیر استراتژیک اگرچه تهدیدات و مانع ها خاص خود را امکان پذیر داشته باشد، اما همانند«قوی دل» میتواند در نگاهی منصفانه و یقیناً شجاعانه هم نظر داوران و متخصصان امر را جلب کند و هم نظر حاکمیت و اقشار گوناگون تماشاگران. نمایش عمومی«قوی دل» فرصتی است برای این که به بهانه بازخوانی پرونده جنجالی ورود فرآوردههای خونی فرانسوی در سه دهه پیش به سرزمین، ذهن ناخودآگاه مخاطب در نسلهای گوناگون را به مفاهیم الزامی همانند اهمیت دادن انسانها به یکدیگر و پرهیز از فردگراییهای افراطی و مرسوم، لزوم نظارت همکان بر کارکرد دولتها، باور به سلامت سیستم و تلاش عمومی برای از بین بردن کاستیها و از همه مهمتر امیدواری برای اصلاح امور معطوف داشت.
الهی ضمن سپاس از برنامهریزی مجامعی چون مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و گروه هنر و توانایی برای نمایش اینگونه فیلمهای کم مخاطب در سینماهای سرزمین و همسطح با فیلمهای به کلمه تجاری و پرفروش، از مردم دعوت کرد نه به جهت خرید بلیط و پشتیبانی به گردش اقتصادی یک فیلم بلکه برای تشکیل فرهنگ صحیح زیست اجتماعی و نیز گسترش اندیشهورزی به همراه خانواده به اختصاصی نوجوانان خود که در اغاز ورود به جامعه می باشند به تماشای«قوی دل» بنشینند.
وی به الزامهای فرهنگی و سینمایی سال ۱۴۰۳ سرزمین در حوزه مستند پرداخت و او گفت: «تشکیل»، «توزیع» و «نمایش» ۳ رکن مهم در ساخت یک تاثییر هنری است و تفاوتی هم در شکل تاثییر ندارد؛ چه نمایشی، چه تجسمی، موسیقی، ادبیات و … باید در بستر سیاستگذاری درست و حرفهای، سپس از تشکیل به «اراعه» ختم شود و با اهمیت ترین دغدغه مستندسازان همین است. جدا از برخی آثار پرهزینه، در دنیای دیجیتال، دیگر تشکیل مستند چندان پیچیده و گران نیست و این عرصه میتواند در قسمت تشکیل و نمایش توسط یک گروه زیاد کوچک هم عمل کند؛ لذا دولتها برای ایفای نقش حاکمیتی خود در او گفت و گو نظارت و ممانعت از هرج و مرجهای احتمالی و ترویج برخی نکاههای التقاطی و انحرافی راهی جز همراهی با جامعه مستندسازان از طریق تامین امکانات و خواستههای منطقی و حرفهای آنان ندارند.
الهی در جواب به سوالی مبنی بر مقدار اثربخشی تولیدات مستند سفارشی گفت: تولیدات سفارشی که زیاد تر از سوی دستگاههای اجرایی صورت میگیرد تنها در صورتی جای خود را در ذهن و روح و روان مخاطب باز میکنند که علاوه بر گفتن غیرمستقیم دستاوردها، از حقیقت گویی و ذکر نکات و حتی تصمیمات نادرست فاصله نگیرند. تشکیل فیلم مستند دولتی و سفارشی، دقیقا همانند کارکرد مجموعههای روابط عمومی در سازمانها است که اگر تعاملی نباشند و بخواهند به طور یک طرفه و فارغ از همدلی و هم دردی به خودستایی و دفاع بی علتاز مرکز متبوعه خود بپردازند به حتم مخاطب خود را از دست خواهند داد.
تهیه کننده فیلم سینمایی «میرو» این چنین در خصوص هزینههای سرسام آور تشکیل و افت برآوردها توسط قسمت دولتی خاطرنشان کرد: صرفه جویی و نگاه اقتصادی در هزینههای تشکیل با پولپاشی و ولخرجیهای بیعلت دو امر جدا از هم است، اما من معتقدم در تشکیل یک محصول فرهنگی باید همه وجوه در کنار تورمهای احتمالی در نظر گرفته شود و قواعد خاص ساخت آثار بصری و نمایشی و تفاوت زیاد آن با دیگر تولیدات و خدمات اقتصادی و صنعتی و عمرانی، توسط مدیران مربوط لحاظ شود.
وی در آخر ضمن ابراز خوشحالی از وجود پیروزی آمیز مستندهای ایرانی در عرصه بین المللی، با اهمیت ترین چالش پیش روی مستندسازان سرزمین را به اختصاصی در سال جاری، تورم و گرانی و معیشت و درآمد منظم فعالان این حوزه و در کنار آن بلاتکلیفی آنان در برگشت اندوخته های تشکیل دانست و او گفت: مستند باید دیده شود تا بتواند علاوه بر تامین مخارج خود پیامش را نیز به مردم انتقال دهد. برنامه ریزی های زودبازده در این مسائل بر مسئولیت دولت است و چشم امید همکاران ما به سازمان سینمایی ست.
انتهای مطلب/
دسته بندی مطالب
اخبار کسب وکارها