به گزارش مهتاب من، در سومین ماه از سال تازه، میوه‌های تابستانه راهی بازار شده‌اند اما قیمت‌ها آن‌قدر نجومی است که تعداد بسیاری از اقشار جامعه توان خرید این میوه‌ها را ندارند. ترفند همیشگی فروشندگان برای جلب مشتری اظهار قیمت نیم کیلو میوه به جای یک کیلوگرم است. زیاد دقت می‌خواهد که در یک نگاه، قیمت هر کیلوگرم میوه تابستانه را فهمید. فروشندگان ترفند نیم کیلو فروشی را برای جلب مشتری انتخاب کرده‌اند. و اگر مشتری دقت کافی را نداشته باشد، وقتی که پول از حسابش کسر می‌شود، تازه فهمید می‌شود که آنچه روی کاغذ به‌گفتن قیمت نوشته شده است، بهای یک کیلوگرم میوه تابستانه نیست.

میوه‌های تابستانه زیاد گران‌اند. قیمت‌های پایه هر کیلوگرم میوه تابستانه از ۱۰۰ هزار تومان اغاز می‌شود. هر کیلوگرم توت سفید ۱۰۰ هزار تومان، زردآلو ۱۵۰ هزار تومان، هلو ۱۶۰ هزار تومان و گلابی ۳۷۵ هزار تومان قیمت می‌خورد. در حالی که میوه‌های زمستانه به ازای هر کیلوگرم در بازارهای وسط شهر حداکثر ۳۰ هزار تومان قیمت داشتند، با وجود ماندگاری ۹ ماهه سیب‌های سفید و قرمز در سردخانه‌ها و سربار شدن هزینه‌های نگهداری، این روزها این محصول به قیمت هر کیلوگرم ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. سیبی که از نظر کیفیت حالت مساعد دارد و تازگی آن هم بد نیست.

با دقت به قیمت بالای میوه‌های تابستانه در بازار یک سوال اساسی نقل است. چرا با وجود فاصله ۶ ماهه بین بازار میوه‌های زمستانه و تابستانه، قیمت این میوه‌ها تا این حد متفاوت است؟ چه عاملی جهت می‌شود میوه‌های تابستانه اینقدر گران باشند؟ آیا علت خاصی برای گرانی میوه‌های تابستانه وجود دارد و برای مثال هزینه‌های تشکیل یا کارگری در این دسته از میوه‌ها زیاد تر از محصولات زمستانه است؟

تشکیل میوه تابستانه کمتر از زمستانه

احمد حق پژوه، کارشناس قسمت کشاورزی در جواب به این سوال‌ها با اصرار بر این که سیب میوه زمستانه نیست اما در زمستان اراعه می‌شود، فرمود: علت قیمت بالای میوه‌های تابستانه، یک مقداری به حجم تشکیل باز می‌گردد. مقدار تشکیل سیب و پرتقال ما از نظر مبادی تشکیل و حجم تشکیل بالاتر از بقیه میوه‌های تابستانه است. تشکیل میوه‌های تابستانه احتمالا به ۲۰ درصد تشکیل پرتقال و سیب هم نرسد.

او گفت: روی میوه‌های تابستانی او گفت و گو دلالی را داریم. واسطه‌گری در سرزمین ما ترویج دارد یعنی سرزمین ما بهشت واسطه‌ها است. هیچ جای دنیا این حجم از فعالیت‌های غیر رسمی را در حوزه داد و ستد در بازار نمی‌بینید.

این مشاور کشاورزی افزود: در سرزمین ما به راحتی برخی زمان‌ها بین تولیدکننده و مصرف کننده ۶ تا هفت لایه واسطه قرار می‌گیرد.

وی درمورد دلایل وجود دلالان او گفت: هرچه محصول پول‌سازتر باشد، انگیزه ابراز دلالان زیاد تر می‌شود. هنگامی می‌توانند مانور بیشتری بدهند، در بازار وجود می‌یابند چون آنها جستوجو سود بیشتری می باشند.

حق‌پژوه او گفت: اگر سیستم مالیاتی ما پویا و به روز می بود، اجازه نمی‌داد که این همه بین تولیدکننده و مصرف کننده واسطه اشکار شود. قوانین مختلفی داریم که تلاش کرده فاصله بین تولیدکننده و مصرف کننده را به حداقل رساند اما تا هنگامی که عرصه وجود واسطه‌ها فراهم است، بقیه مسایل مقبولیت اشکار نمی‌کند.

او گفت: هنگامی اجازه می‌دهید که فردی سر مزرعه یا باغ برود و محصولات را خریداری کند، چون ساز و کار آنچنانی برای زنجیره اراعه نداریم؛ کشاورز تسلیم این روال می‌شود.

این مشاور کشاورزی فرمود: سیستم‌های پولی و مالیاتی که در دنیا عمل می‌شود، اجازه نمی‌دهد که فردی بیاید و فقط برای داشتن اندوخته تبدیل به یک حلقه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده بشود. مگر این که بخواهد یک خدماتی روی میوه اراعه دهد. برای مثال به‌گفتن یک فروشگاه، بسته‌بندی جدیدی بکند. فردی که فقط بخواهد دلالی و واسطه‌گری کند، هیچ جا در دنیا امکان فعالیت ندارد چون درصد قابل توجهی مالیات از این چنین افرادی می‌گیرند.

او گفت: هرچقدر نقش کشاورز در زنجیره قیمت کم اثرتر باشد، مالیاتش بالا می‌رود. تولیدکننده محصول کمترین مالیات را در دنیا می‌پردازد. هرچقدر فاصله روی قیمت کالا کمتر شود، مالیات تا سقف ۹۰ درصد هم می‌رسد. به همین علت رغبتی برای ورود به او گفت و گو دلالی در دیگر نقاط جهان وجود ندارد.

زیاد تر بودن خسارت در میوه‌های تابستانه

حق پژوه او گفت: هزینه‌های همه شده میوه‌های تابستانه ما برای خساراتی که داخل می‌شود، افزایش می‌یابد. زیان و زیان سرما زدگی‌ها زیاد زیاد تر از میوه‌هایی همانند پرتقال و سیب است. میوه‌های تابستانی ما صدمه‌پذیر می باشند. سیستم باغداری ما با این که باغاتمان یکی از مزیت‌های مهم قسمت کشاورزی است، به روز نیستند. سودآورترین و ارزآورترین محصولات کشاورزی ما محصولات باغبانی است اما باغات به شیوه سنتی اداره خواهد شد.

او گفت: در کشوری همانند هندوستان که از نظر اقتصادی چندان مرفه نیست، ولی ساز و کار اقتصادی آنها زیاد منظم‌تر از سرزمین ماست. زیاد از باغاتشان به سایه‌بان تجهیزمی باشند و زیاد از مخاطرات باغات را کم کرده‌اند اما در سرزمین ما به علت بالا بودن نیاز به اندوخته‌گذاری، اندوخته ثابت ملزوم داریم. صنعت ما صنعت به‌روزی نیست، کشاورزی‌مان گسترش‌یافته نیست و این چنین امکاناتی نداریم.

به باور این مشاور کشاورزی، باغداری در ایران به شکل سنتی اداره می‌شود. در سال‌های بسیاری با افت بالای ۵۰ درصدی محصولات به علت سرمازدگی، تگرگ و انواع و اقسام مخاطراتی که در سرزمین ما وجود دارد، روبه رو می‌شویم.

او گفت: در سرزمین ما چون گسترش یافتگی در باغات اتفاق نیفتاده است، در زیربخش باغبانی خسارات وارده به این محصولات هم زیاد است. یکی از دلایل افت و افتاین محصولات خسارات بالاست.

حق پژوه علت دیگر بالا بودن قیمت میوه‌ها را بالا بودن همه شاخص‌های قیمتی در سرزمین دانست و او گفت: اگرچه قیمت میوه‌ها بالا می‌رود اما کمترین منفعت را تولیدکننده می‌برد.

وی به این سوال که آیا قیمت‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان عرصه حذف میوه از سبد خانوار را فراهم می‌کند یا نه، این‌گونه جواب داد: این اتفاق را در همه قسمت کشاورزی مخصوصا کالای اساسی داریم. اگر مکانیزم فرآیند آمار و آمارگیری در سرزمین ما درست عمل کند، به شما خواهد او گفت که اکنون چه حجم عظیمی از گوشت قرمز مصرف خانوار ما کم شده است. چه مقدار مرغ و تخم مرغ کم شده است. به تبع آن بقیه موارد که اساسی هم نیستند، کم می‌شود.

تاثییر زیاد تر کوچک شدن سفره روی مواد غیر اساسی

این مشاور کشاورزی فرمود: هنگامی سقف اقتصاد خانواده پایین می‌آید و سفره مردم کوچک می‌شود، تاثیرش را روی موارد غیر اساسی زیاد تر می‌گذارد.

او همین طور گفت: حتی برخی آمارهای غیر رسمی می‌گوید که مصرف گوشت قرمز یک چهارم و گوشت سفید یک سوم شده است. طبیعی است که این سطح از درآمد و رفاه عمومی نمی‌تواند به سمت میوه برود، به این علت میوه را حذف می‌کند چون به نظرش می‌آید که این محصول اساسی نیست.

حق پژوه او گفت: از نظر ما امنیت غذایی، مجموعه‌ای از پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و ویتامین‌ها است. منشا ویتامین‌ها میوه و سبزی می باشند. هنگامی مصرف میوه در سفره ما پایین می‌آید، سلامت مردم به خطر می‌افتد و امنیت غذایی دچار مشکل می‌شود.

وی درمورد گمان افت سطح باغات ناشی از باز نگشتن قوت خرید مردم گفت: تشکیل ما بازار محور نیست. تشکیل ما با دقت به بازار نیست که تداوم یافته است. بر پایه یک نیاز و فرآیند سنتی است. اگر تشکیل ما به این مقدار بازار محور می بود، زیاد خوب می بود.

این مشاور کشاورزی او گفت: در دنیای پیشرفته همانند فرانسه که این همه زمین مساعد برای کشت محصولات صیفی دارد، می‌بینید که بادمجان را باید کیلویی دو یورو، سه یورو یا حتی زیاد تر بخرید. چون کشاورزی آنجا کاملا موثر است. زمین‌ها و واحدهای تولیدی کشاورزی با دقت به بازار تقاضا و بر پایه الگوی کشت عمل می‌کند. ما در کشورمان تا این مدت به آن نقطه نرسیده‌ایم.

او همین طور گفت: داشتن یک کیلوگرم گوجه فرنگی در یخچال برای برخی خانه‌ها در بریتانیا آرزوست. تعاونی‌ها و شرکت‌های خدماتی که مزارع را مدیریت یکپارچه می‌کنند، به سمت تشکیل کالای اساسی همانند گندم و علوفه می‌روال که فروش آن رد خور ندارد و نوسانش همیشه رو به بالاست. آنها کمتر سراغ این جور محصولات غیر اساسی می‌روال. سرزمین ما این‌گونه نیست، کشاورزی ما کاملا اتفاقی و بدون حساب و کتاب است و برنامه‌ای برای آن نداریم.

حق پژوه فرمود: باغات ما اگر کم شود، به علت بازار نیست. احتمالا اگر سطح باغات، افت یابد به علت افتآب یا زیاد تر شدن جاذبه‌های غیر کشاورزی همانند تحول کاربری‌ها باشد نه برای بازار.

او گفت: کشاورز ما در بهترین سالی که محصول زیاد است، حداقل سود را می‌برد. در چانه زنی‌های بازار، کشاورزان ما دست بالا را ندارند. محصولش که می‌رسد دیگر خودش تصمیم گیرنده نیست. ما ساز و کار زنجیره را برای کشاورزی خود فراهم نکردیم.

افتامکانات نگهداری میوه

این مشاور کشاورزی افزود: اگر در قطب تشکیل صیفی تابستانی، یک سردخانه برای اراعه خدمات به کشاورزان ساخته شود و محصول با تاخیر یک ماهه روانه بازار شود، کشاورز می‌تواند دسترنجش را به دو برابر قیمت بفروشد.

او گفت: اما چون این ساز و کار فراهم نیست و زنجیره‌ها ناقص است، این چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. ما سیستم مدیریت جمعی تشکیل کشاورزی نداریم. ما مناطقی داریم که در هر سال ۱۰۰ هزار تن محصول درجه یک صیفی تشکیل می‌کند ولی هر سال همه کشاورزان زیان می‌بینند چون هنگامی محصولشان برسد، دیگر دلال هرچه بگوید را باید گوش بدهند.

حق پژوه در ادامه گفت: حتی برخی زمان‌ها دلالان محصول را می‌برند و بعدا قیمت را به کشاورزان اظهار می‌کنند. زیاد زمان‌ها کشاورزان محصول را به بازار می‌رسانند اما میدان ها به آن‌ها راه نمی‌دهند و می‌گویند که محصول مازاد دارند

منبع :


اقتصادآنلاین