به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم،‌ در هفته جاری خانه کتاب گزارشی از سامانه بازار کتاب در سال قبل اراعه کرد،‌ این گزارش که سومین شماره «تکتا»،‌ عکس کتاب ایران، است،‌ داده‌‌کاوی حرکت مشتریان سامانه بازار کتاب در سال ۱۴۰۲ و نتایج حاصل از آن را اراعه داده است.

در این گزارش به برخی از آمار اشاره شده است،‌ از این آمارها می‌توان به اراعه ۲۶۱۴۲۰ گفتن کتاب توسط ۲۲۴ فروشنده  اشاره شده است،‌ هم‌این چنین ۱۷۷۹۸ ناشر دارای کتاب در بازار کتاب می باشند و  فروش نزدیک به ۱۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ به ثبت رسیده است.

«ماجرای بازار کتاب در سال ۱۴۰۲»، «توزیع عادلانه یارانه»، «مقدار یارانه تعلق‌یافته به گروه‌های سنی»، «ارسال ارزانتر کتاب» و… از جمله مباحث مطرح‌شده در این قسمت است.

این چنین بر پایه این داده‌ها استان قم یکه‌تاز خرید از بازار کتاب است و سرانه خرید مخاطبان این استان با مجموع خرید ۱۸ استان دیگر سرزمین برابری می‌کند.

در تکتای شماره سوم اشاره شده است که کتاب‌های تألیفی در بازار کتاب در بازه فروش یک‌ساله خود فروش مناسب‌تری داشته‌اند.
این گزارش را می‌توانید اینجا مشاهده کنید.

سامانه بازار کتاب از جمله مطرح‌ها و عمل های دولت سیزدهم در حوزه نشر به‌شمار می‌رود که موافقان و مخالفان خود را داشته است،‌ این سامانه به‌منظور حمایتاز کتابفروشی‌ها راه‌اندازی شد و در اغاز با استقبال اندک کتابفروشان روبه رو شد،‌ در ادامه با نزدیک شدن به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران و امکان وجود کتابفروشی‌ها در سامانه فروش مجازی نمایشگاه مقدار استقبال از بازار کتاب رو به افزایش رفت،‌ اما استقبال کتابفروشان از این سامانه در کل تعداد کتابفروشی‌های سراسر سرزمین چندان قابل دقت نبوده است،‌ هرچند در برخی دوره‌ها از جمله در دوره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب فروش کتابفروشی‌ها در این سامانه قابل دقت می بود.

انتقادات کتابفروشان به این سامانه به مسائلی چون وصل نبودن سامانه به نرم‌افزارهای مورد منفعت گیری کتابفروشان،‌ دور شدن مخاطبان از وجود فیزیکی در کتابفروشی‌ها و تصدی‌گری دولت در قسمت فروش کتاب و… اشاره داشت،‌ مسائلی که با گذر زمان چندان مرتفع نشدند.

اکنون و بعد از انتشار کردن گزارش تکتا درمورد داده‌کاوی این سامانه علی محمدپور ناشر و فعال حوزه نشر دیجیتال مواردی از اختلاف در این گزارش را برشمرده است. محمدپور این بازدید را روز ۲۵ شهریور با منفعت گیری از داده‌های حاضر در سامانه بازار کتاب انجام داده است.

وی می‌نویسد:‌ ایده‌های خوب فرهنگی اگر در جای خودش و توسط افراد مناسبش اجرا نشود حتماً بی‌نتیجه یا بدنتیجه خواهد شد، یکی از این ایده‌ها سامانه بازار کتاب بوده است، سامانه‌ای که وزارت ارشاد در آن با شعار تسهیل‌گری داخل شده و با تصدی‌گری تلاش کرده است به‌نوعی نبض بازار را در دست بگیرد که یقیناً ناموفق بوده است.

جدیداً گزارشی درمورد این سامانه انتشار شده است که دارای تناقضاتی است که مشخص می کند این چنین ایده خوبی هنگامی به‌دست ناظر و سیاست‌گذار اجرا می‌شود می‌تواند نتیجه عکس بدهد و حتی آلوده به افترا و اراعه اطلاعات غلط شود.

از این گزارش فقط یک بند را انتخاب کرده و تحلیل می‌کنیم، در این گزارش آمده است: در این سامانه؛ ۲۶۱۴۲۰ گفتن کتاب اراعه شده، ۲۲۴ فروشنده، ۱۷۷۹۸ ناشر دارای کتاب در بازار کتاب و فروش نزدیک به ۱۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲.

اگر همه کتاب‌های حاضر در این سامانه را بشماریم،‌ خواهیم دید که این عدد مطابقت ندارد،‌ چرا که تنها ۱۰۲ هزار گفتن کتاب در این سامانه به ثبت رسیده است، ثبت بودن به‌معنی اراعه‌شدن هم نیست، چرا که تعداد قابل‌توجهی از این کتاب‌های ثبت‌شده غیرفعال است و امکان خرید ندارد.

در این گزارش ادعا شده است که بیشتر از ۱۷ هزار ناشر کتاب‌هایشان را اراعه کرده‌اند در حالی که این عدد تعداد ناشرانی است که مجوز گرفته‌اند و در سامانه‌ها در دسترس است و بیشتر از ۹۰ درصد ناشران را هنگامی مرور کنید فهمید می‌شوید که هیچ کتاب فعالی در این سامانه ندارند.

در این گزارش حرف های شده است که در یک سال طلایی فعالیت این سامانه نزدیک به ۲۴۰ هزار کتاب فروش رفته است. به گزارش‌های سامانه‌های دیگر این حوزه اگر مراجعه شود برای مثال دیجی کالا در سال ۹۹ بیشتر از ۴ میلیون جلد کتاب فروش داشته است که می‌شود با این قیاس نتیجه کارکرد این سامانه و یک شرکت قسمت خصوصی را فهمید شد.

این چنین این گزارش اظهار می‌کند که ۲۲۴ کتابفروشی در این سامانه فعال می باشند که با قیاس با تعداد کتابفروشی‌های سرزمین که نزدیک به ۵۰۰۰ کتابفروشی فعال است،‌ می‌توان نتیجه گرفت که نزدیک به ۵ درصد کل کتابفروشی‌های سرزمین روی این سامانه فعال شده‌اند با این که در این سامانه یارانه چندمیلیاردی هم تعلق داده شده که می‌توانسته مشوق خوبی باشد، اما با استقبال کتابفروشان روبه رو نشده است.

یقیناً با مرور کتابفروشی‌های روی سامانه به کتابفروشی‌هایی برخورد می‌کنید که هیچ کتابی اراعه نمی‌کنند و در این سامانه اسمشان هست اما فعال نیستند.

سال‌ها قبل خانه کتاب سامانه فرد دیگر راه انداخت که فراهم کتاب را به‌صورت مکان‌محور از ناشران انجام می‌داد، تا جایی که صفحه مهم سایت خانه کتاب فروشگاه کتاب می بود، آن پروژه و پروژه‌های گوناگون فرد دیگر که کاملاً تصدی‌گرایانه می بود ناکامی خوردند، نمی‌شود انتظار داشت پلت‌فرم فروشگاهی همانند بازار کتاب ناکامی نخورد، چرا که با تحول دولت‌ها، سیاست‌ها عوض شده و این‌گونه سامانه‌ها که کارایی اندکی هم دارند و یقیناً با صرف هزینه‌های زیاد راه‌اندازی شده‌اند، از بین می‌روال.

ولی ملزوم است در ساختار دولت این سیاست اشکار باشد که دستگاه‌های دولتی نقش نظارتی و تسهیل‌گری خود را فراموش نکنند و به رقابت با قسمت خصوصی نپردازند.

انتهای مطلب/+