علیرضا باغانی، کارشناس بازار اندوخته، اظهار کرد: افت اندوخته و اندوخته مردم در بورس و فرابورس در حالی بعد از چهار سال هم چنان ادامه دارد و به حد اعلای خود رسیده که مسئولان هر روز در اظهارنظرهایی به نقل کردن مشکلات بورس می‌پردازند. وزیر اقتصاد می‌گوید مشکل بورس قیمت‌گذاری دستوری، فاصله نرخ دلار نیما و آزاد، نرخ منفعت بانکی، عدم ورود ماشین به بورس و مشکلاتی از این دست است.

او افزود: این سخن‌ها درست است اما الان زمان این سخن‌ها نیست و حتی حل شدن این مشکلات در مقطع جاری نمی‌تواند کمکی به بورس ما کند؛ کمااینکه ناظر بودیم از زمان استقرار دولت تازه نرخ دلار نیما در نزدیک به ۱۰ هزار تومان ترمیم شده است و تلاش کرده به دلار آزاد نزدیک شود لکن نرخ دلار به علت التهابات حاضر مجدد فاصله خود را با دلار نیما زیاد کرد.

برای اصلاح حالت بازار سهام از کشورهای گسترش‌یافته الگوبرداری شود

این کارشناس بازار اندوخته با اشاره به شرایط جاری بازار اندوخته با اهمیت ترین عمل بازار را الگوبرداری از کشورهای گسترش‌یافته دانست و او گفت: در شرایط جاری بازار اندوخته، دولت به منظور احیای مطمعن اندوخته‌گذاران و رونق بازار، می‌تواند از مدل‌های موفق کشورهای گسترش‌یافته، به‌اختصاصی آمریکا، الگوبرداری کند. یکی از این مدل‌ها، ضمانت بازدهی سهام شرکت‌های بزرگ و معتبر بورس است.

باغانی با گفتن این که در بحران مالی سال ۲۰۰۸، دولت آمریکا با تزریق ۷۰۰ میلیارد دلار به سیستم بانکی، از فروپاشی آن جلوگیری کرد گفت: مسئله درخور دقت این است که این عمل نه‌تنها از ابراز یک فاجعه اقتصادی بزرگ جلوگیری کرد، بلکه با برگشت نزدیک به ۸۰۰ میلیارد دلار به خزانه دولت نیز پشتیبانی شایانی کرد. در واقع دولت ایالات متحده هم از بازارهای مالی خود حمایتکرد و هم از محل این حمایتسود برد. این توانایی مشخص می کند در شرایط بحرانی، تزریق نقدینگی به اقتصاد می‌تواند تاثییر مثبتی داشته باشد. اما این عمل باید با برنامه‌ریزی دقیق و موثر همراه باشد تا از ابراز تورم افسارگسیخته جلوگیری شود.

او در ادامه گفت: در سرزمین ما نیز برای بهبود شرایط اقتصادی، می‌توان از توانایی کشورهای دیگر منفعت برد. اما به جای تزریق مقادیر اندک و پراکنده، بهتر است دولت با تدوین یک برنامه جامع و طویل مدت، عمل به تزریق منبع های مالی قابل توجهی به قسمت‌های تولیدی کند.

دولت بازدهی ۳۵ درصدی سهام را ضمانت کند

باغانی اظهار کرد: نظر می‌شود دولت روی سهام ۵۰ شرکت برتر و بزرگ بورس و فرابورس ۱۰۰ همت اوراق تبعی انتشار و بازدهی حداقل ۳۵ درصدی را در یک سال آینده ضمانت کند. این عمل می‌تواند به گفتن یک عامل مطمعن‌قسمت برای اندوخته‌گذاران عمل کند و آنها را به اندوخته‌گذاری در بازار تشویق کند.

او اصرار کرد: تردیدی ندارم که با این کار بازار متعادل می‌شود و حتی در صورت جدی‌تر شدن رویارویی ایران و اسرائیل قسمت قابل توجهی از زیان مردم جبران می‌شود و در نهایت دولت سهام جمع‌آوری‌شده را با سود می‌فروشد. در صورت افت شدید قیمت سهام شرکت‌های مورد نظر، دولت می‌تواند با خرید مجدد این سهام از بازار، از افت زیاد تر قیمت‌ها جلوگیری و به تثبیت بازار پشتیبانی کند. این عمل شبیه جمع‌آوری سهام از سوی یک اندوخته‌گذار بزرگ است که با مقصد کنترل بازار انجام می‌شود.

تزریق ۵ همت پول دردی از بازار دوا نمی‌کند

این تحلیلگر بورس خاطرنشان کرد: دولت مدعی است با تزریق منبع های از صندوق گسترش ملی به بازار اندوخته، بازار را حمایتکرده است، اما این عمل های نه‌تنها نتوانسته مشکل مهم بازار را حل کند، بلکه نشان از محدودیت منبع های دولتی و عدم برنامه‌ریزی دقیق دارد.

باغانی گفت: تزریق پنج همت به بازاری که حجم معامله های آن زیاد زیاد تر از این مقدار است، حتی به اندازه یک روز معامله های سکه در بازار آزاد نیز نیست. پنج همت معدل یک روز معامله های سکه در کف بازار تهران است. این روزها صندوق‌های طلا در بورس به طور متوسط سه همت خرید وفروش خواهد شد.

او افزود: رئیس صندوق گسترش ملی اخیراً کارنامه حمایتاز بورس در سه سال قبل را این‌گونه اظهار کرده که کل عدد تزریق پول به صندوق تثبیت بازار ۱۵ همت در سه سال بوده که تا این مدت ۰.۷ همت آن باقی مانده است. دقت کنید ۱۵ همت در سه سال! معلوم است که می بود و نبوده است این پول در این سال‌ها فرقی به حال بورس و اندوخته مردم نداشته است!

این کارشناس بازار اندوخته او گفت: بانک مرکزی بدون پشتوانه مشخصی عمل به چاپ پول می‌کند که این کار می‌تواند به تورم و بی‌ثباتی اقتصادی دامن بزند. دولت به جای حمایتمستقیم از تشکیل و اندوخته‌گذاری، زیاد تر بر انتشار کردن اوراق درآمد ثابت متمرکز شده است که این کار به سود بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ است و به بهبود حالت تشکیل و اشتغال پشتیبانی چندانی نمی‌کند. بانک‌ها به گفتن واسطه‌های مالی، می‌توانند نقش مهمی در تزریق نقدینگی به قسمت تشکیل و بهبود حالت بازار اندوخته ایفا کنند. اما به نظر می‌رسد دولت از این ظرفیت به‌خوبی منفعت گیری نمی‌کند.

اراعه ضمانت بازدهی و بازارگردانی مناسب مردم را به بورس می‌کشاند

باغانی در جواب به این سوال که اجرای مطرح نجات مزبور چه تاثیراتی در بازارهای مالی می‌تواند داشته باشد گفت: این کار می‌تواند مطمعن اندوخته‌گذاران را جلب کند و آنها را به سمت بازار اندوخته سوق دهد. با اراعه ضمانت بازدهی و بازارگردانی مناسب، تعداد بسیاری از افراد حتی بدون فهمیدن کامل از بازار اندوخته، عمل به اندوخته‌گذاری خواهند کرد. این همان چیزی است که اکنون در بازار اوراق تامین مالی جمعی اتفاق می‌افتد. افرادی ناآشنا به بورس فقطً به علت سود بالا و ضمانت برگشت اندوخته، بدون شناخت کافی از ماهیت این اوراق، عمل به خرید آنها می‌کنند.

این کارشناس بازار اندوخته او گفت: با این کار یکی از چالش‌های مهم بازار اندوخته که جذب نقدینگی و افت سختی فروش است حل می‌شود. همان گونه که حرف های شد برای از بین بردن این چالش می‌توان از ابزارهای مالی نوینی همانند اوراق تبعی منفعت گیری کرد. دولت مبلغ مشخصی برای مثالً ۱۰۰ همت را به صندوق تثبیت تعلق دهد. صندوق تثبیت با منفعت گیری از این بودجه، اوراق تبعی با نرخ سود دلنشین برای مثالً ۳۵ درصد انتشار کند.

او در ادامه گفت: این اوراق می‌توانند به گفتن یک ابزار اندوخته‌گذاری با درآمد ثابت برای اندوخته‌گذاران دلنشین باشند. ورود حجم قابل توجهی نقدینگی به بازار از طریق خرید این اوراق، می‌تواند سختی فروش را افت دهد و اعتدال را به بازار بازگرداند. این چنین اندوخته‌گذاران به جای سپرده‌گذاری در بانک‌ها، ترجیح خواهند داد این اوراق را خریداری کنند. این ۱۰۰ همت به پشتوانه دارایی‌های مالی دولت در بازار اندوخته است.

سیاست‌های پولی انقباضی با مقصد کنترل تورم به قسمت تشکیل و بازار اندوخته صدمه زده است

باغانی او گفت: سیاست‌های پولی انقباضی تازه با مقصد کنترل تورم، به‌شدت به قسمت تشکیل و بازار اندوخته صدمه زده است؛ به گفتن مثال، نرخ تورم در دوره‌ای به ۴۰ درصد رسید، اما رشد درآمد مردم تنها ۴۵ درصد می بود. این مشخص می کند سیاست‌های جاری نه‌تنها تورم را کنترل نکرده‌اند بلکه قوت خرید مردم را نیز افت داده‌اند.

او اضافه کرد: در روبه رو، قسمت‌هایی از بازار همانند بازارهای موازی توانسته‌اند بازدهی زیاد بالاتری نسبت به بازار اندوخته اراعه دهند. برای مثال، برخی از شرکت‌های خصوصی سود ۴۴ درصدی به اندوخته‌گذاران خود پرداخت می‌کنند. این در حالی است که بازار اندوخته با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. به جای تمرکز صرف بر کنترل تورم، باید در فکر تشکیل اعتدال بین کنترل تورم و رشد اقتصادی می بود.

باغانی گفت: برای جذب اندوخته‌گذاران به بازار اندوخته، ابزارهای مالی متنوعی با بازدهی رقابتی اراعه شود. برای مثالً می‌توان اوراق با نرخ سود اشکار و ضمانت‌شده را انتشار کرد. دولت باید ببیند نقدینگی کجاست و به سراغش برود، نه این که یک گوشه بنشیند و فقط سخن بزند.

این کارشناس بازار اندوخته در آخر خاطرنشان کرد: در دنیا همانند آمریکا و ژاپن بانک مرکزی برای افتنقدینگی و کنترل بحران در بازارهای مالی دو عمل اساسی انجام می‌دهد: یکی افت نرخ منفعت و دومی تزریق مالی و اعتباری به موسسات بزرگ مالی به منظور حمایتاز بازارهای پولی و مالی.

گزارش‌های زیاد تر را در صفحه بازار اندوخته بخوانید.