خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از سه منبع آگاه در خلیج فارس مدعی شد که «کشورهای منطقه در حال لابی کردن با واشنگتن جهت جلوگیری از جواب احتمالی اسرائیل به سایت‌های نفتی ایران به گفتن “بخشی از کوششها برای جلوگیری از دچار شدن در رویارویی متقابل می باشند.» در گزارش اختصاصی رویترز «به فعل و انفعال‌های عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر نیز اشاره شده که به اسرائیل اجازه پرواز بر فراز حریم هوایی خود برای هرگونه جواب احتمالی ادعایی به ایران را نمی‌دهند. این چنین رویکردی ماحصل کوششهای دیپلماتیک ایران برای قانع کردن همسایگان سنی خلیج فارس است. به ادعای ناظران قرار بر آن شد تا این گروه از بازیگران از نفوذ خود در واشنگتن برای توقف این ماجراجویی منفعت گیری کنند. عربستان سعودی نتیجه نهایی را در اختیار دولت بایدن قرار داده و اظهار کرده که مصمم است مسیر عادی سازی با ایران را که با میانجیگری چین در مارس ۲۰۲۳ اغاز شد، جستوجو کند. در همین جهت گروهی مدعی‌اند که کشورهای حاشیه خلیج فارس در شرایط جاری در سطوح منطقه‌ای و جهانی نقشی پررنگ برای خود متصور می باشند. این در حالی است که تهران و ریاض برای به اشتراک گذاشتن مسئولانه رویکرد همسایگی راه‌های متغیری را اشکار کرده‌اند. از همین رو گروهی مدعی‌اند، جهان عرب اکنون در دوران بعد از آمریکا و بعد از غرب قرار دارد.»

نشریه اوراسیا ریویو ضمن اشاره به این گزاره نوشته، «شرایط جاری نشان دهنده بی‌میلی ریاض به ادامه جنگ اسرائیل در غزه و ناامیدی عربستان از ایالات متحده به علت امتناع از سختی بر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل جهت پذیرفتن آتش بس است. عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران هفته قبل به ریاض سفر کرد و توسط محمد بن سلمان ولیعهد مورد استقبال قرار گرفت. رسانه‌های عربستان اظهار کردند که مقام‌های دو بازیگر در باب روابط دوجانبه و تغیرات منطقه‌ای و این چنین “تلاش های انجام شده ” گفتگو کردند. در این دیدار شاهزاده خالد بن سلمان وزیر دفاع عربستان، شاهزاده فیصل بن فرحان بن عبدالله وزیر امور خارجه و دکتر موسی بن محمد العیبان وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی وجود داشتند.»

بازی ریاض بر گسل های خاورمیانه

عراقچی این چنین با شاهزاده فیصل گفتگو کرد. در گزارش رسانه‌های سعودی آمده است: «مذاکرات بر روابط متمرکز شد و راه‌هایی برای تحکیم آنها در عرصه‌های گوناگون مورد بازدید قرار گرفت. همزمان شاهزاده خالد با همتای آمریکایی خود، لوید آستین، رایزنی داشت». خبرگزاری عربستان سعودی روز سه‌شنبه گزارش داد «وزرای دفاع دو سرزمین «آخرین تغیرات منطقه‌ای و بین‌المللی، کوششها برای تنش‌زدایی در منطقه و راه‌های ضمانت امنیت و ارامش منطقه را مورد او گفت و گو و بازدید قرار دادند. آشکار است که سعودی‌ها از این شرایط زمان سازی کرده و کاملاً آگاه می باشند که می‌توانند در برگشت دادن اسایش و جلوگیری از گسترش درگیری به منطقه نقش کلیدی داشته باشند. این در حالی است که به ادعای گروهی از ناظران، بازی اسرائیل و ایران از نظر سیستمی در حال تحول است.تصمیم کشورهای خلیج فارس مبنی بر بستن حریم هوایی شان به روی اسرائیل و (ایالات متحده) برای عملیات احتمالی ادعایی علیه ایران پیامدهای نظامی عمیقی به جستوجو دارد . جت‌های اسرائیلی اکنون باید از طریق دریای سرخ مسیری را طی کنند و شبه جزیره عربستان را دور زده تا به حریم هوایی ایران نزدیک شوند، که یقیناً در این چنین عملیات حساسی که امکان پذیر چندین دفعه و چندین دفعه انجام شود، نیاز به سوخت‌گیری در هوا و هر آنچه که در پی دارد خواهد می بود. از همین رو گروهی می‌گویند ایران پیروز رویارویی موشکی خواهد می بود.»

 

پلن های تل آویو

اوراسیا ریویو در ادامه یادداشت خود می‌پرسد، «هم‌صدایی هماهنگ کشورهای حاشیه خلیج فارس برای ترغیب آمریکا جهت تنش‌زدایی تا چه اندازه موثر خواهد می بود؟» این نشریه در ادامه مدعی است، «همه چیز تا حد بسیاری به رویکرد نتانیاهو بستگی دارد که هیچ نشانه‌ای از آن وجود ندارد. با این وجود، جو بایدن در تماس تلفنی با نتانیاهو در روز چهارشنبه نقش خود را ایفا کرد. اما قرائت کاخ سفید از او گفت و گو مهم مبهم است. با این حال، منطقی است که تماس بایدن تا حدودی بر نتانیاهو تأثیر گذاشته باشد.» نیویورک تایمز گزارش داد که «کابینه امنیتی اسرائیل روز پنجشنبه راه اندازی جلسه داد که طی آن نتانیاهو با وزرای ارشد در باب “مطرح کلی برای دعوا ادعایی اسرائیل” رایزنی کرد. نتایج این نشست اظهار نشد.»‌ نیویورک تایمز گزارش خود را با دقت به این مسئله ادعایی آخر داد که «تحلیلگران هم چنان می‌گویند که هیچ یک از طرفین به رویارویی همه جانبه علاقه‌مند نیستند.» در واقع، نگرانی کشورهای حاشیه خلیج فارس به نقطه مهم گفتگو بین مقامات آمریکایی و همتایان اسرائیلی تبدیل شده است. بعد از تماس بایدن، نتانیاهو از گالانت وزیر دفاع که قرار می بود به واشنگتن سفر کند، خواست از سمت خود کناره گیری کند. در همین حال، ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده برای “برسی موقعیتی” به اسرائیل آمد. لوید آستین هم با یوآو گالانت وزیر دفاع اسرائیل تماس گرفت اما تمرکز بر لبنان می بود. مسئله اینجاست که تهران به صراحت اظهار کرده است که تل‌آویو بهای سنگینی برای هرگونه عمل خصمانه بعدی خواهد پرداخت. این هشدار جدی گرفته خواهد شد چون ارتش و نهادهای اطلاعاتی اسرائیل – و شخص نتانیاهو – به تازگی پیش نمایشی از قابلیت بازدارندگی ایران را رویت کردند.

به نوشته اوراسیا ریویو، «مقوله دومی که باید مورد تامل قرار بگیرد، قیمت نفت است که اکنون افزایش یافته و این چیزی است که کامالا هریس به گفتن نامزد دموکرات‌ها خواهانش نیست.» این نشریه در ادامه مدعی شد، «دعوا موشکی ایران در اول اکتبر نشان داد که این سرزمین از هوش بسیار‌ای برخوردار است تا بداند چه چیزی را، کجا و چه وقتی مقصد قرار دهد. با این همه باید دید تل‌آویو از چه خطی پیروی کرده و ایالات متحده چه کنشی مشخص می کند. اغاز همسویی کشورهای عربی با تهران، همانطور که در این هفته آشکار شد، خودداری از شراکت در هر شکلی از دعوا ادعایی به ایران نقطه عطفی در تاریخ خاورمیانه قلمداد می‌شود. در این بین ذکر این مسئله ملزوم است که این رویارویی می‌تواند مختصر زمان نباشد. سرهنگ داگ مک گرگور، قدیمی سرباز ایالات متحده در جنگ خلیج فارس و مشاور اسبق پنتاگون در دوران دولت ترامپ و مورخ نظامی برجسته، به درستی جنگ سی ساله در اروپا (۱۶۱۸-۱۶۴۸) را ترسیم کرد. نبردی بین دولت‌های کاتولیک و پروتستان که امپراتوری مقدس روم را راه اندازی دادند، اما در طول زمان تکامل یافتند و یک مبارزه سیاسی را شکل دادند که در قابش چهره ژئوپلیتیک اروپا تحول یافت. به نقل از مقاله‌ای در سال ۲۰۱۷ توسط پاسکال داودین، قدیمی سرباز صلیب سرخ که در موقعیت‌های درگیری بزرگی همانند پاکستان، افغانستان، لبنان، عراق، ایران، آسیای مرکزی، قفقاز، عربستان سعودی و بالکان مستقر شده می بود، رویارویی سی ساله تبدیل به جنگ شد. “یک درگیری پیچیده و طویل بین تعداد بسیاری از طرف‌های گوناگون  که در کلمه مدرن به گفتن بازیگران دولتی و غیر دولتی شناخته خواهد شد. حال در خاورمیانه این رویارویی می‌تواند گسترده شود و پای ترکیه و مصر را به درگیری بکشاند. اما در باب نتایج حاصل از آن تردیدها زیاد است و تا این مدت نمی‌توان تصویری روشن از نتایجش ترسیم کرد.»

منبع :


اقتصاد نیوز