به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، ادبیات دینی کودک و نوجوان در دهه‌های بعد از پیروزی انقلاب مدام به گفتن یکی از حوزه‌های پر تلاش در حوزه نشر نقل بوده است. همه‌ساله عناوین مختلفی در موضوعات گوناگون آیینی و دینی برای این دسته از مخاطبان انتشار می‌شود. سیر صعودی انتشار کردن آثار در این حوزه لزوماً رونق کیفی را به همراه نداشته است. به گفتن نمونه، عمده کارشناسان بر این باورند که در یک دهه قبل علی‌رغم کوششهای صورت گرفته، کمتر تاثییر فوق الاده است که بتواند متفاوت با آثار قبل، روایتی تازه از مسائل و موضوعات گوناگون دینی اراعه کند.

از نظر دیگر، دقت خانواده‌ها به این دسته از آثار جهت شده تا برخی از ناشران دست به انتشار کردن آثاری ضعیف در این حوزه بزنند. عدم سندیت برخی مسائل نقل شده در کتاب‌ها در کنار بی‌توجهی به خلاقیت و زبان هنرمندانه، از دیگر خلأهای نقل شده در کتاب‌هایی است که در یک دهه قبل مجال اراعه در بازار نشر را یافته‌اند. در این بین، می باشند آثاری که تلاش دارند با در نظر گرفتن منبع های معتبر، روایتی متقن از زندگی اهل بیت(ع) اراعه دهند.

علی شعیبی از جمله این نویسندگان است. او که تا بحال آثار بسیاری برای گروه سنی نوجوان در حوزه ادبیات دینی نوشته، در کتاب «شیرخدا علی» که از سوی نشر معارف به چاپ رسیده، تلاش کرده است با بازبینی با اهمیت ترین و متقن‌ترین آثار در حوزه زندگی امیرالمؤمنین، روایتی نو از زندگی ایشان برای گروه سنی نوجوان اراعه دهد.

کتاب «شیرخدا علی» در واقع یک زندگی‌نامه از حضرت است که روایت خود را از دوران پیش از تولد امام علی(ع) اغاز می‌کند. نویسنده در این قسمت، کتاب خود را با وعده تولد امیرالمؤمنین به مادر بزرگوار ایشان، فاطمه بنت اسد(س)، اغاز می‌کند. شعیبی در ادامه به همزمانی حیات مبارک امام علی(ع) با نبی خدا(ص) اشاره می‌کند و به گفتن برخی فضائل ایشان می‌پردازد. حیات مبارک امام علی(ع) بعد از رحلت پیامبر(ص)، قسمت‌های دیگر کتاب را راه اندازی می‌دهد. نویسنده در این قسمت با تمرکز بر خانه‌نشینی حضرت، به چرایی پذیرفتن حکومت از طرف مردم اشاره می‌کند، در ادامه گریزی به دوران حاکمیت ایشان می‌زند و در نهایت شهادت امام(ع) را روایت می‌کند. کتاب از شش فصل به این ترتیب راه اندازی شده است: تولد و کودکی، از بعثت تا هجرت، از هجرت تا شهادت پیامبر(ص)، ۲۵ سال خسارت،خلافت امام علی(ع) و مقتل امیرالمومنین.

کتاب «شیرخدا؛ علی(ع)» به لحاظ ساختاری شبیه آثار قبل در همین رابطه است. اما تفاوت مهم کتاب با تعداد بسیاری از آثار قبل، دقت نویسنده به منفعت‌گیری از با اهمیت ترین منبع های تاریخی و روایی در عرصه زندگی امیرالمؤمنین(ع) و تاریخ صدر اسلام است. در واقع اهتمام نویسنده، این زمان را به مخاطب نوجوان خود می‌دهد که از بین صدها روایت درست و نادرست، متنی صحیح از زندگی مردی را در دست داشته باشد که اسطوره عدل، شجاعت و مظلومیت می بود. 

شعیبی برای نگارش کتاب خود به کتب تاریخی و روایی معتبر شیعه و اهل سنت مراجعه کرده است که در آن بخشی از تاریخ زندگی پر برکت امیرالمومنین(ع) و گوشه‌ای از فضائل ایشان را نقل کرده‌اند. کار بعدی نویسنده، اراعه این روایت‌ها با زبانی ساده و روان برای نوجوانان است؛ در این کتاب به روایت مرسومی که از زندگی امیرالمومنین گفتن می‌شود، اکتفا نشده و با گفتن ادله‌ای تاریخی به کارشکنی‌های منافقان، مشرکان و یهود در مبارزه با پیامبر اکرم(ص) و مخالفت با ولایت حضرت علی(ع) نیز پرداخته شده است. این کار، دومین ویژگی نزدیک کتاب شیعبی با آثار شبیه است. او تلاش دارد فقطً یک روایت تاریخی از زندگی یکی از با اهمیت ترین و تأثیرگذارترین مردان تاریخ صدر اسلام اراعه ندهد، بلکه در کنار این کار، فرصتی برای تأمل در حوادث تاریخی را برای مخاطب خود تشکیل کند.

چرا کتاب «شیرخدا، علی(ع)» برای نوجوانان خواندنی است؟

ما شیعیان قبل از باز کردن زبان و یاد گرفتن نام پدر و مادر با نام علی(ع) آشنا می‌شویم؛ در کارها و زندگی از او مدد می‌گیریم و حضرت را واسطه و وسیله تقرب خود به خدا می‌دانیم، عشق به اهل بیت(ع) روز به روز در دل ما شعله‌ورتر می‌شود. اما متاسفانه در این بین یک پازل گمشده وجود دارد؛ جامعه ما در شناخت و معرفت اهل بیت دچار ضعف است؛ به طوری که بعضی اوقات در اثبات این ارادت به خود و دیگران می‌لنگد و نمی‌تواند این فرهنگ عظیم را به خوبی به نسل سپس منتقل کند؛ این مشکل علتایجاد ذهنیت نادرست و محدود کردن اهل بیت و دین اسلام به مسائل عبادی می‌شود و آنها را از مقصد مهم که راه اندازی حکومت الهی و زندگی سیاسی بنابر سیره حضرت محمد(ص) و امام علی(ع) است باز می‌دارد.

خروجی این نحوه تفکر به شعارهایی چون جدایی دین از سیاست؛ نه غزه، نه لبنان و … می‌رسد. شناخت تاریخ زندگی امام علی(ع) و آشنایی با فضائل و دوران حکومت او و شناخت دشمنانش می‌تواند در امور زیر راهگشا باشد:

• در دوران ما که قهرمانان پوشالی هالیوودی با سحر رسانه به جستوجو معارفه و القای الگوهای فاسد و بی بندوبار به جامعه به خصوص نوجوانان و جوانان می باشند، کمترین تاثییر معارفه امام علی به نوجوانان باطل کردن این سحر دشمنان است.
• هجمه‌های دشمنان در طول ۱۴۰۰ سال به جایگاه اهل بیت پیامبر و اسطوره سازی از مخالفان امیرالمومنین علتعدم شناخت صحیح حضرات معصومین به اختصاصی امیرالمومنین شده است؛
• دفاع از نظر برای تعداد بسیاری از ما شیعیان به علت عدم شناخت صحیح از جایگاه اهل بیت و آیات و روایات و تاریخ اسلام مشکل است و بعضی اوقات به تشکیک می‌رسد؛ لذا گفتن این روایات با زبانی ساده و دلنشین در این کار می تواند راهگشا باشد.
• شناخت جایگاه امیرالمومنین(ع) و تمسک به او و پیروی از سیره حضرت علتسعادت ابدی انسان‌ها می‌شود.
• اگر فردی شناخت ملزوم و کافی از اهل بیت (ع) اشکار کرد، اطاعت از آنان را بر خود ملزوم می‌داند. اطاعت و پیروی از آنان به معنی عمل کردن به سخنانشان و اجتناب از محرمات و عمل کردن به واجبات است.
• شناخت سبک زندگی امیرالمؤمنین(ع) که همان سبک زندگی قرآنی و اسلامی است، در رشد فردی و اجتماعی و این چنین رشد اخلاقی و رفتاری انسان‌ها مؤثر است. مخاطب در این تاثییر با بخشی از سبک زندگی ایشان از جمله ایثار و فداکاری، شجاعت، عدل، مبارزه با ظلم، مهربانی، وفاداری، بزرگواری و… آشنا می‌شود.
• یکی از با اهمیت ترین واجبات شرعی ما تولی و تبری است؛ لازمه این واجب شناخت اولیای خدا و دشمنان آنهاست؛ هم شکلی با اهل بیت(ع)، متخلق شدن به اخلاق آنان در سخن و عمل، دوست داشتن امور و افرادی که آنها دوست می‌دارند و متنفر بودن و بیزاری از چیزها و افرادی که ایشان مبغوض می‌دارند، از لوازم این طاعت و پیروی است.

در کتاب حاضر تلاش شده نوجوانان به طور جامع و نه نسبی، با امیرالمؤمنین و جایگاه ایشان آشنا شوند؛ در این کتاب علاوه با مهربانی و لبخند، از رشادت و خشم برای خدا و جنگ نیز قلم زده شده است. جامعیت کتاب، زبان ساده و روان، نبض سریع روایت، گفتن حوادث و اتفاقات دلنشین تاریخی، وفادارای به روایات، روایت‌های مختصر و اصطلاحاً ساندویچی، مراعات ترتیب وقتی از تولد تا شهادت و گفتن ماجراهای گوناگون بر پایه سال صدور، دقت به نقش یهود در انحرافات تاریخ اسلام، شناساندن دشمنان مخفی به مخاطبان، آشنایی با یاران امیرالمومنین از طبقات گوناگون، آشنایی با دشمنان خاص امیرالمؤمنین و جنایات آنها و آشنایی با نظریات پژوهشگران در رابطه با اختلافات تاریخی به طوری که به جذابیت تاثییر صدمه نزند از جمله ویژگی‌های کتاب «شیرخدا، علی(ع)» است.

در ادامه می‌توانید قسمت‌هایی از حیات مبارک امیرالمؤمنین، علی(ع) را به قلم شعیبی بخوانید:

خواب شگفت دختر اسد

فاطمه بنت اسد تا شب به سخنان آن کاهن فکر می‌کرد؛ او در خواب رؤیای عجیبی را مشاهده کرد. او می‌گوید: «در خواب دیدم کوه‌های شام به حرکت درآمده و در حالی که پوششی آهنی روی آن‌ها می بود و از درونشان صدای وحشتناکی برمی خاست پیش می آمدند. کوه‌های مکه نیز به حرکت درآمده و به استقبال آن‌ها رفتند و با همان صدای وحشتناک جوابشان را دادند؛ آن کوه‌ها همانند شترِ رم کرده در شوق بودند.

کوه ابوقبیس (کوهی در غرب مکه) نیز همانند اسب به حرکت درآمده و چیزهایی از راست و چپ آن می‌افتاد و مردم آن‌ها را جمع می کردند.من نیز همراه مردم چیزهایی از زمین برداشتم و دیدم آن چیزها چهار شمشیر و یک کلاه خود آهنین طلاکوب شده است؛ همین که داخل مکه شدم یکی از آن شمشیرها در آب افتاد و به قعر آن فرو رفت و سپس به سوی آسمان بالا رفت؛ شمشیر دوم نیز مستقیم به آسمان رفت؛ سومی به زمین افتاد و ناکامی و چهارمی از غلاف بیرون کشیده و در دستم قرار گرفت و من درحال چرخاندن آن بودم که ناگاهان آن شمشیر به بچه شیری تبدیل شد و بعد از لحظاتی به شیر بزرگ و قدرتمندی مبدل گردید و از دست من خارج شد و به سوی کوه‌ها حرکت کرد؛ مردم از آن شیر فرار می کردند که یک دفعه محمد(ص ) آمد و دست در گردن او انداخت و همانند آهوی مهربانی با او همراه شد».

خدا با صدای علی سخن او گفت!

جبرئیل پیامبر را در هفت آسمان چرخاند؛ حضرت در هر آسمان با فرشتگان الهی و پیامبران قبل از خود دیدار کرد تا آنکه در آسمان هفتم به جایی رسید که جبرئیل به پیامبر او گفت: «من اجازۀ ورود به این مکان را ندارم و اگر به به‌اندازۀ سر انگشتی نزدیک‌تر شوم بال و پرم خواهد سوخت» محمد(ص) داخل دریایی از نور و تاریکی شد و سپس صدایی شنید؛ خداوند خود با محمد سخن می او گفت. پیامبر شنید که صدای علی می آید؛ بعد از خداوند سوال کرد:«پروردگارا! تو با من سخن می‌گویی یا علی؟!» خداوند فرمود: «ای احمد؛ من به لایه‌های قلبت نگاه کردم و در آن محبوب‌تر از علی برای تو نیافتم؛ به همین علت با صدای علی با تو سخن می گویم تا دلت آرام شود».

افتخار خدا

در آن شب که علی در بستر پیامبر خوابید؛ خداوند به دو فرشته‌ بزرگ خود «میکائیل» و «جبرئیل» فرمود: «من شما را برادر یکدیگر قرار دادم؛ عمر یکی از شما از فرد دیگر طویل‌تر است؛ کدام یک از شما حاضر است مرگ را سریعتر بپذیرد و زندگی‌اش را فدای فرد دیگر کند؟»

هیچ‌کدام از آن دو فرشته داوطلب نشدند؛ خداوند به آن‌ها فرمود: «به زمین بروید و ببینید که علی(ع) چطور مرگ را خریده و جان خود را فدای پیامبر کرده است؟!»

آن دو فرشته به زمین آمدند و در کنار بستر علی(ع) قرار گرفتند؛ میکائیل در کنار پا و جبرئیل در کنار سرش ایستاد و خطاب به علی(ع) انها گفتند: «آفرین! آفرین برتو، چه‌فردی همانند توست ‌ای ‌پسر ابوطالب؛ خداوند به وجود تو در بین فرشتگان مباهات(افتخار) می‌کند» سپس آیه ۲۰۷ سوره بقره نازل شد.

مرگ سرخ

جنگ بدر در روز یکشنبه ۱۲ ماه رمضان سال دوم هجرت اغاز شد؛ دو گروه پنج روز سپس(هفدهم ماه رمضان) در کنار چاه‌های بدر(‌در ۱۳۰ کیلومتری مدینه) رو در روی یکدیگر قرار گرفتند. جنگ از سوی مشرکان اغاز شد؛ آن‌ها در مرحله اول پهلوانان خود را روانه میدان کردند؛ سه پهلوان بزرگ قریش «عتبه»، «شیبه» و «ولید» هرسه از بنی امیه و  پهلوانان سپاه اسلام نیز «حمزه» «علی(ع)» و «عبیده»  بودند؛ علی(‌ع) ولید را با یک ضربه شمشیر کشت؛ سپس به پشتیبانی حمزه رفت و در کشتن شیبه به او پشتیبانی کرد؛ عتبه پای عبیده را مجروح کرده می بود؛ علی به شدت به پشتیبانی عبیده رفت و عتبه را نیز به جهنم فرستاد.

سپس از نبرد تن به تن، جنگ دو سپاه اغاز شد. خداوند فرشتگان را برای پشتیبانی به سوی مسلمانان فرستاد؛ کافران تعداد مسلمانان را زیاد می دیدند؛ هراس عجیبی در دل مشرکان افتاده می بود.

در این جنگ ۷۰ نفر از مشرکان(از جمله ابوجهل، ولید بن عتبه، حنظله بن ابوسفیان و شیبه و…) کشته و ۷۰ نفر دیگر اسیر شدند؛ علی بن ابی طالب بیشتر از نیمی از آن‌ها،یعنی ۳۶ نفر را به تنهایی روانه جهنم کرد.  به همین علت کفار قریش به علی لقب «مرگ سرخ» دادند.

مشرکان مکه به خصوص بنی‌امیه کینه سختی از علی به دل گرفتند.

انتهای مطلب/