به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، فیلم مستند «شبین» به کارگردانی مهدی رخشانی در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند وجود دارد و از شبکه مستند سیما پخش خواهد شد.

رخشانی ضمن معارفه این تاثییر او گفت: فیلم مستند شبین، اثری پرتره است و نگاهی به زندگی استاد سلمان فارسی صالح زهی دارد. او از نسل اول و دوم هنرمندان تئاتر در سیستان و بلوچستان است. او و گروه همکارش توانستند تئاترهای مختلفی را روی صحنه ببرند، اما با اهمیت ترین تاثییر هنری آنان که زیاد اثرگذار می بود و موفق به دریافت جوایز مختلفی از جشنواره‌ها شد، تئاتر «آب باد خاک» می بود. باید اشاره کنم که در سال ۱۳۶۶، او و گروهش توانستند جدی‌ترین جوایز جشنواره تئاتر فجر را از آن خود کنند؛ علاوه بر این، این نمایش تاثییر زیاد بسیاری در فضای سرزمین داشت.

او همین طور گفت: تئاتر آب باد خاک، برگرفته از فضای بومی منطقه و در رابطه خشکسالی است. این تاثییر هنری، سخن نو و تازه‌ای می‌زند و از نظر ویژگی‌های هنری از جمله موسیقی و نورپردازی زیاد پیشرو است. به این علت می‌توان او گفت آقای صالح زهی یکی از با اهمیت ترین هنرمندان سیستان و بلوچستان است. این فیلم مستند سراغ او رفته است، یقیناً تمرکز ما بر قبل او نیست بلکه سراغ شرایط حال حاضر او رفتیم و مروری بر فعالیت‌های وی داریم.

او درمورد‌ی نامگذاری این تاثییر گفت و او گفت: عبارت شبین در زبان بلوچی به حالتی بین رویا و حقیقت حرف های می‌شود و «شبینک» هم به معنی فردی است که بین خواب و بیداری است؛ من معتقدم که آقای صالح زهی با رویای آب باد خاک زندگی می‌کند. در فیلم هم این چنین چیزی را می‌بینیم؛ انگار که ایشان به جستوجو ردپایی از آن نمایش می‌گردد. یقیناً این گمشده متعلق به خود اوست و آن چیزی است که هر هنرمندی در خود می‌بیند. او در جستجوی خودش است و فیلم هم با ۳ محور «نمایش»، «دنیای واقعی سوژه» و «شرایط زندگی روزمره» آقای صالح زهی روایت می‌شود. در نهایت، پیوند این سه عنصر، خط مهم روایی فیلم را شکل می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: دلنشین است بدانید که پدر آقای صالح زهی هم یکی از بزرگترین پژوهشگران سیستان و بلوچستان است و در ابتدای فیلم تأثیر پدر بر پسر را به عکس می‌کشیم. او به علت علاقه زیاد به سلمان فارسی اسم پسرش را به همین گفتن انتخاب می‌کند. یقیناً دقت داشته باشید که ما با هنرمند بزرگی مواجه هستیم و تلاش می‌کنیم زندگی او را به مخاطبان یادآوری کنیم. این که چرا از تئاتر کناره‌گیری کرده، کمتر سراغی از او می‌گیرند و …، در قسمت‌هایی از فیلم مستند به عکس کشیده شده است. این چنین مروری بر تاریخ تئاتر سیستان و بلوچستان داریم.

رخشانی ضمن انتقاد از نمایش برخی تصاویر غیرواقع از سیستان و بلوچستان او گفت: یکی از تصاویری که طبق معمول از سیستان و بلوچستان به نمایش درآمده است، به طوری بوده که آن را فضایی بدوی و دور از تمدن نشان داده است؛ این چنین بازنمایی زیاد اذیت‌کننده است؛ معتقدم نمایش مفاخر این منطقه از جمله استاد صالح زهی که در هنر مدرن تئاتر زیاد پیشرو بوده، اثرات زیاد بسیاری برای پاک کردن آن بازنمایی غلط دارد. تئاتر آب باد خاک به طوری است که با منفعت گیری از المان‌های هنر تازه، مولفه‌های بومی سیستان و بلوچستان را نشان می‌داد. من فکر می‌کنم ساخت این چنین مستندهایی می‌تواند نوعی بازنگری از آن تصاویر باشد.

وی با اصرار بر این که فیلمش یک پرتره‌ی مشاهده‌گر است، او گفت: من قبلاً ۳ فیلم مستند پرتره کار کرده‌ام و این ژانر از سینمای مستند، مورد علاقه‌ی من است. معتقدم از مسیر زندگی افراد گوناگون می‌توان دنیاهای جدیدی را کشف کرد و تماشای جهان بر پایه نوع نگاه‌های گوناگون افراد دیگر، دلنشین است. در فیلم‌های مستند قبلی خود و به اختصاصی در مسیر پژوهش، چیزهایی اشکار کردیم و همان‌ها را به عکس کشیدیم، اما ماجرای تشکیل فیلم شبین مقداری متفاوت می بود؛ استاد صالح زهی گوشه‌گیر شده است و احتمالا به همین علت چیز تازه‌ای نداشت. او در فضای تنهایی خودخواسته‌ای به سر می‌برد و همین نوشته کار ما را برای پژوهش سخت می‌کرد. حس کردم در این چنین فضایی با دوربین مشاهده‌گر نمی‌توان به اتفاق خاصی رسید و فقط روزمرگی‌های یک نفر را نشان می‌دهیم. به همین علت مسیر فیلم را به سمت اندیشه‌های استاد بردم. این چنین توانایی‌ای برای من تازه می بود.

این فیلمساز مستند اضافه کرد: به این علت ۳ روایت می‌بینیم؛ روایت اول، گفتگوهایی است که آقای صالح زهی از قبل خود نقل می‌کند؛ این سخن بگویید‌ها به گفتن علت گوشه‌گیری‌ او نیز منجر می‌شود. روایت دوم، واگویه‌های ایشان در تنهایی است که در پرسه‌های روزمره او با صدای خود او در بعد عرصه فیلم شنیده می‌شود. روایت سوم هم ارتباطات و جستجوهای او برای رسیدن به ردپاهایی از نمایش آب باد خاک است.

گفتنی است، فیلم مستند «شبین» امشب سه‌شنبه ۲۲ آبان‌ماه ساعت ۲۱ از شبکه مستند سیما پخش می‌شود و بازپخش‌های آن فردا چهارشنبه ۲۳ آبان‌ماه ساعت ۹ صبح و ۲۴ خواهد می بود.

انتهای مطلب/