مهدی کُرد فیروزجایی، نویسنده رمان فقهی «ملداش» و مدرس داستان‌نویسی، در او مباحثه با خبرنگار  حوزه و روحانیت مهتاب من از تنسیم، با اشاره به تشکیل ظرفیت‌های ادبی در دوران پیروزی انقلاب اسلامی و جایگاه حوزه علمیه در این عرصه او گفت: ذکر این مسئله که چه نسبتی بین منِ نویسنده و طلبگی برقرار است یا نیست، جزو سؤالات پر تکراری است که طبق معمولً از نویسندگان می‌پرسند. برخی گله های دارند و احتمالا من هم قبلاً از این سخن‌ها می‌زدم؛ اما اگر حوزه علمیه و سابقه طلبگی نبوده است، دست به نوشتن نمی‌زدم یا می‌زدم و ناقص رها می‌کردم. بی‌تردید حوزه علمیه قم یا اساساً حوزه علمیه در این که من به‌سمت نوشتن بروم نقش داشت.

او گفت: معتقدم برای دیگر طلبه‌ها نیز همین طور است. طلبه‌ای که می‌خواهد در هر عرصه‌ای جدی باشد با امر مکتوب و متن، ربط تنگاتنگ دارد؛ مگر این که اتفاق خاصی بیفتد که انقطاعی با متن صورت گیرد. نویسنده‌ای که این‌گونه با متن غیر داستانی دچار باشد و ربط داشته ‌باشد، اثرش از محتوا و پختگی برخوردار است و این ویژگی طلبه‌ها در وادی نوشتن است.

نویسنده رمان «زخم خیابان» با اشاره به کاستی‌های حاضر در وادی طلبگی در عصر انقلاب و حوزه علمیه می‌گوید ظرفیتی که انقلاب اسلامی برای طلبه‌ها حتی برای دانشجویان به وجود آورده در قبل از انقلاب نبوده است. درست است که حالت معیشتی طلبه‌ها در سخت‌ترین شرایط ممکن می‌گذرد، اما همین حداقل‌ها هم قبل از انقلاب نبوده است.

وی درمورد نقش انقلاب اسلامی در تحصیل طلاب در علوم غیر حوزوی طلاب او گفت: شرایط تحصیل طلبه‌ها در علوم غیر حوزوی در حوزه علوم انسانی سپس از انقلاب زیاد تر فراهم شده است و این‌ها به برکت انقلاب اسلامی و رویکرد امام راحل و رهبر معظم انقلاب به وجود آمده است.

نویسنده حوزوی درمورد تأثیر انقلاب اسلامی در رشد جریان ادبی تصریح‌کرد: خود این به‌هم ریختگی که از برای مثالً چند سال قبل از سال ۵۷ تشکیل شد و تبدیل آمدن امام رحمت الله علیه و پیروزی انقلاب اسلامی شد، رَحِم زایش ادبیات است. کاری به کار هیچ‌کس نداریم؛ چپ باشی، راست باشی، لیبرال یا دین‌دار باشی و…؛ این شرایط، شرایط خلق تاثییر ادبی است. سپس از انقلاب متأسفانه بلافاصله جنگ را داشتیم این هم شرایط خلق تاثییر ادبی است. تحریم‌ها و اساساً گذر

زمان ظرفیت خلق ادبیات را دارد. این آدم‌ها می باشند که از دل ماجراها باید ایده‌ها و سوژه‌ها را اصطیاد کنند و بپرورانند.

پیروزی انقلاب به رشد ادبی جامعه زنان شتاب بخشید

وی درمورد وجود بانوان در عرصه ادبیات او گفت: سپس از انقلاب طیف وسیعی از زن‌ها به ادبیات روی آوردند؛ هر چند هیچ‌کدام سیمین دانشور را تکرار نکردند و نتوانستند اثری همانند «سووشون» را خلق کنند، ولی زیاد‌ها آمدند و خودشان را در معرض این کار قرار دادند و این زمان را انصافاً انقلاب اسلامی برای آن‌ها به وجود آورد.

مؤلف کتاب «سیاحت سیل» درمورد تأثیر نویسنده در تبلیغ مکتوب و زمان‌های پیش روی حوزه علمیه در این باره ابراز داشت: اکنون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در این باره نقش دارند. الان تلفن همراه دست همه هست و فضای مجازی بخشی از ساحت زندگی انسان امروزی شده است. هر چه مقدار جلوتر می‌رویم انسان زیاد تر به آن وابسته می‌شود. حداقل ده میلیون فردِ دغدغه‌مندِ جمهوری اسلامی و مذهبی، دستشان یک تلفن همراه است و همه هم خواندن و نوشتن بلندند، ولی تأثیر چندانی در فضای مجازی نمی‌گذارند. این جماعتی که ما داریم هیچ ارتباطی با متن ادبی فاخر ندارند و انگار از اول انقطاعی بوده و از ازل ارتباط نداشتند.

سنت تقریظ‌نویسی رهبر انقلاب مطلب فرهنگ‌سازی دارد

یکی از جاهایی که ما به‌گفتن متولیان امر باید جواب‌گو باشیم، این است که چه مقدار توانستیم این قشر را با ادبیات مرتبط کنیم؟ اینجا باید چه کار کرد؟ اینجا باید جمله بسازیم، نقطه زنی کنیم. اینجا باید بلد باشیم که چه بنویسیم و چه بگوییم. این زیاد مهم است و از فردی بر می‌آید که با ادبیات ربط داشته ‌باشد.

او گفت: سنتی که رهبر انقلاب در امر تقریظ به راه‌انداخته، برای این است که جامعه به اختصاصی حوزویان کتاب بخوانند و با ادبیات ربط بر قرار کنند. ادبیات هست که علتمی‌شود این‌ها سخن خودشان را بزنند و سخن را درست بزنند و سخن حق را درست گفتن کنند. اولین قدم در حوزه تبلیغ مکتوب این است که مردم کتاب بخوانند.

فیروزجایی الزام شور همگانی در مسیر کتابخوانی و نویسندگی را به دنیای کشتی تشبیه کرد و او گفت: چرا کشتی مازندران موفق است و در فواصل وقتی مختصر، توانایی های جدیدی را رو می‌کند. به‌خاطر این که اولاً مردمش کشتی دوست می باشند، دوماً کشتی خانه‌ها پر از نوجوان‌ها است و حتی در زندگی‌شان کشتی جریان دارند. در عروسی‌ها، یکی از برنامه‌های مهم جشن عروسی برگزاری مسابقات کشتی لوچو می بود و مسابقات کشتی برگزار می‌شد. معلوم است از دل این جمعیت دو سه میلیونی حسن یزدانی و کامران قاسم پور بر می‌خیزد و آوازه جهانی اشکار می‌کند.

مدرس داستان نویسی ابراز کرد: ما جماعتی داریم که با کتاب و متن ربط خوبی ندارد و حوزه علمیه اگر می‌خواهد امر تبلیغ مکتوب را جدی بگیرد پیش‌نیاز این است که لااقل همسران طلاب و فضلا را ترغیب به امر خواندن کند. این کنشگری‌های جزئی و سطحی را مدیریت می‌کند و تبدیل تشکیل آثار مورد قیمت می‌شود.

رمان‌نویس حوزوی در چرایی پیروزی طلاب در جشنواره‌های ادبی او گفت: هر دوره از جشنواره جلال را در نظر بگیرید، بالاخره طلبه‌ها، یا داور می باشند یا نامزد؛ این طلبه‌ها از یک جمع ۱۵۰ هزار نفری کتاب‌خوان بر آمدند. اکنون در جاهای دیگر هم هست. برای مثالً در رشته فلسفه، در دوره دکتری دانشگاه تهران یک طلبه می بود، در کارشناسی‌ارشد که زیاد می بود.

وی در جواب به این سوال که آیا تا به حال در کارهایش به بن‌بست رسیده یا نه، او گفت: اگر فردی او گفت به مشکل بر نخوردم، معلوم است که کار او را جدی نگرفته ‌است. به بن‌بست نرسیدم، ولی با مانع ها اساسی بر خورد داشته‌ام و از آنها گذر کردم.

در تاریخ غنی هستیم باید به ثبت و ضبط شفاهی اهمیت داد

فیروزجایی درمورد اهمیت تاریخ شفاهی در ادبیات او گفت: در تاریخ، غنی هستیم و ظرفیت ما زیاد زیاد تر از چیزی است که در دست داریم. کتاب از «سلاخ‌خانه تا مهدیه» روایت‌های یک نفر از نزدیکان مرحوم کافی از کافی است؛ ولی احتمالا اگر زیاد از مسائل با آقای کافی مصاحبه می‌شد، گفتن و ثبت می‌شد که الان امکانش نیست. تعداد بسیاری از این محتواها با شخصیت‌ها دفن خواهد شد. زیاد زیاد تر از این باید به ثبت و ضبط تاریخ شفاهی اهتمام بورزیم.

وی درمورد سیاستگذاری حوزه در این باره ابراز داشت: در حوزه باید کارهایی انجام شود که جریان‌ساز باشد. مجموعه‌ای از فعالیت‌ها که به خروجی می‌رسد پیگیری شود؛ اکنون یک کار از جشنواره برمی‌آید، یا بانک شخصیت‌ها تهیه بشود و اساساً افرادی که در حوزه روایت تاریخ شفاهی فعال می باشند به ثبت و ضبط خاطرات دعوت بشوند و از علما خواست شود که روزنوشت داشته ‌باشند و خاطرات خودشان را بنویسند.

گفتنی است، «زخم خیابان» تازه ترین رمان مهدی کرد فیروزجایی است. این تاثییر، داستان نوجوانی دبیرستانی به‌ نام «شروین» است که دوستش «شباهنگ» به ‌علت شرکت در فتنه ززآ سال ۱۴۰۱ در تهران دستگیر می‌شود. رسانه‌ها خبر از این خواهند داد که مأمورها به شباهنگ تعرض کرده‌اند. با اهمیت ترین ویژگی کتاب «زخم خیابان»، قصه و تعلیق پرکشش آن است. داستان این رمان نوجوان، دارای پیرنگی پرکشمکش است و به لحاظ موضوعی و محتوایی به یکی از موضوعات درخور دقت همانند اعتراضات خیابانی می‌پردازد که هر از چند بعضی اوقات در سرزمین اتفاق می‌افتد و نوجوانان یا جوانانی را با خود همراه می‌کند؛ یقیناً بدون این که به عواقب آن آگاهی داشته باشند.

او گفت و گو از بابک شکور زده

انتهای‌مطلب/