به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، برنامه‌ی تازه‌ای با گفتن «سفرهای شگفت‌انگیز» اخیراً در شبکه کودک سیما و از طریق دو کانال پویا و نهال در حال پخش است؛ برنامه‌ای نیمه‌نمایشی که با اجرای چهره‌های آشنای این شبکه، نظیر سیدحمید لاجوردی (آقای جویا) از شبکه پویا و حسین اکبری از شبکه نهال، در قالبی دلنشین و کودک‌پسند، مخاطب خردسال را همراه می‌سازد.

در لایه‌های انگارً آموزشی و سرگرم‌کننده این برنامه، محتوای تبلیغاتی بسیاری گنجانده شده است؛ معارفه و تشویق کودکان به بازدید از برخی مراکز تفریحیِ خاص در شهر تهران، از جمله مجموعه‌ای در برج میلاد، پارکی در منطقه سعادت‌آباد و مجموعه‌ای دیگر در محدوده گردشگری عباس‌آباد، بخشی از محتوای ثابت این برنامه را راه اندازی می‌دهد.

مجریان در طول برنامه، با لحنی دوستانه و به ظاهر بی‌طرف، کودکان تماشاگر را به توانایی‌ی «سفری شگفت‌انگیز» دعوت می‌کنند و آن‌ها را ترغیب می‌نمایند تا با تهیه بلیت این مراکز، از خدمات تفریحی آن‌ها منفعت‌مند شوند؛ بلیت‌هایی که زیاد تر با قیمت‌هایی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان اراعه خواهد شد.

انتشار کردن این برنامه با عکس العمل‌هایی در فضای رسانه‌ای سرزمین مواجه شده است. منتقدان اعتقاد دارند که اجرای این شکل از تبلیغات در قالب برنامه‌های نمایشی برای کودکان، نه‌تنها اصل بی‌طرفی رسانه را مخدوش می‌کند، بلکه با دقت به شرایط اقتصادی خانواده‌ها و این چنین نابرابری در دسترسی کودکان شهرستانی به این چنین مراکزی، نوعی تبعیض ناعادلانه در ذهن کودک تشکیل می‌کند.

مسئله دیگر آنکه برخلاف فهمیدن بزرگسالان، کودکان در سنین پایین توان فهمیدن فاصله جغرافیایی، هزینه‌های سفر یا مقدار واقعی قیمت‌گذاری خدمات را ندارند و امکان پذیر دچار حس محرومیت یا ناکامی شوند.

پیش‌تر نیز، پخش گسترده تبلیغات اسباب‌بازی‌ها و مجلات کودکانه در شبکه کودک، جهت شکل‌گیری موجی از انتقادات شده می بود. این در حالی است که از سال ۱۳۹۸ و بعد از اجرای پویش گسترده «پویا بدون تبلیغات»، مقرر شده می بود که این شبکه از پخش آگهی‌های تجاری و تبلیغاتی مصون بماند. اکنون اما به‌نظر می‌رسد این اصل نانوشته، با برگشت تبلیغات نهان و ترکیب آن با فرم نمایشی و وجود مجریان محبوب، بیشتر از قبل زیر سوال رفته است.

توضیح درمورد رویکردهای تبلیغاتی و برنامه‌های تابستانی شبکه کودک

مهدی نیک‌روش، سرپرست گروه خردسال شبکه کودک، در جواب به انتقادات نقل‌شده درمورد تبلیغات در برنامه «سفرهای شگفت‌انگیز»، این‌گونه توضیح می‌دهد: ما در حال تشکیل برنامه‌هایی هستیم که بخشی از آن‌ها در قالب شراکت با مجموعه‌های گوناگون شکل می‌گیرد. برنامه “سفرهای شگفت‌انگیز” هم قرار است مفاهیم علمی را در قالبی سرگرم‌کننده به کودکان و خردسالان منتقل کند. طبیعتاً در این مسیر، قسمت‌هایی از برنامه می‌توانند به معارفه مکان‌های فرهنگی، علمی، یا تفریحی بپردازند. شخصیت آقای جویا در این برنامه، به نقاط مختلفی از سرزمین سفر می‌کند؛ از مزارع و کارخانه‌ها گرفته تا مراکز گردشگری در استان‌های گوناگون. این سفرها محدود به تهران نیست.

او با اشاره به اقتضائات مالی در رسانه ملی افزود: در همه شبکه‌ها، بخشی از تولیدات با رویکرد مشارکتی پیش می‌رود و ما هم از این قاعده مستثنی نیستیم. هرچند برخی از تکه‌ها در تهران ضبط می‌شود، اما در آینده نیز آقای جویا به استان‌های گوناگون خواهد رفت. حتی تا امروز در مکان‌هایی همانند ناو یا شهرهای گوناگون وجود داشتیم. مقصد ما این است که برنامه برای همه بچه‌ها در سراسر سرزمین دلنشین باشد.

در جواب به پرسشی درمورد محدود بودن برخی امکانات به تهران و تأثیر آن بر ذهنیت کودکان شهرستانی، نیک‌روش او گفت: حقیقت این است که برخی امکانات در تهران وجود دارد که در دیگر شهرها نیست. اما ما تلاش می‌کنیم با توزیع جغرافیایی تولیدات، این قضیه را تا حد امکان جبران کنیم. برای مثال برنامه “یک خونه، آشپزخونه” در قم تشکیل می‌شود و تعداد بسیاری از انیمیشن‌های ما در شهرهایی چون مشهد، اصفهان و همدان ساخته خواهد شد. ما عامدانه از تمرکز صرف بر تهران فاصله گرفته‌ایم.

دستِ رد شبکه کودک به آگهی‌های بازرگانی!

در خصوص انتقادات مربوط به تبلیغ اسباب‌بازی در قبل نیز نیک‌روش گفت: در یک مقطع، همکاری با مجموعه‌ای داشتیم که در عرصه تشکیل اسباب‌بازی و کتاب کودک فعالیت می‌کرد و این شراکت جهت پخش برخی آیتم‌ها شد. اکنون دیگر این چنین برنامه‌هایی نداریم. اگر در آینده هم موضوعاتی همانند لوازم‌التحریر یا کتاب باشد که با دنیای کودک مرتبط است، امکان پذیر بازدید شود. اما ما در کل تبلیغ مستقیم کالا را نمی‌پذیریم.

او افزود: تمرکز ما در شبکه کودک، بر دو محور کتاب و سینماست. طی دو سال قبل به طور جدی روی ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی در بین کودکان کار کرده‌ایم و نزدیک به ۱۳ گفتن از کتاب‌های پرفروش کودک و نوجوان را در قالب برنامه معارفه کرده‌ایم. تلاش ما این است که ذائقه مخاطب را به سمت کتاب سوق دهیم. در حوزه سینما هم به همین شکل، چرا که تماشای فیلم کودک می‌تواند فرهنگی سازنده تشکیل کند و به رشد صنعت فیلم‌سازی کودک پشتیبانی کند.

برنامه‌های تابستانی شبکه کودک

نیک‌روش در ادامه به معارفه برنامه‌های تازه تابستانی شبکه کودک پرداخت و او گفت: در تابستان امسال، برنامه‌های جدیدی در دست تشکیل داریم. فصل سوم برنامه “خانه آب‌نباتی” با وجود چهره‌هایی همانند جواد انصافی و سوسن مقصودلو، با فضای تازه، عروسک‌های تازه و موضوعاتی چون سواد رسانه و مقدار تماشای تلویزیون و منفعت گیری از تبلت و موبایل روی آنتن خواهد رفت.

او این چنین از تشکیل برنامه‌ای تازه با نام “پویا نو” خبر داد: در این برنامه یک مجری خانم به همراه عروسک پویا، هر روز صبح از ساعت ۹ با بچه‌ها سخن بگویید می‌کنند. موضوعاتی همانند صبحانه، نظم اتاق، و رفتارهای درست اجتماعی در قالب آیتم‌هایی ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای آموزش داده می‌شود. این برنامه پشتیبانی‌کار خانواده‌ها در پرورش رسانه‌ای کودکان خواهد می بود.

در آخر، نیک‌روش از پخش انیمیشن‌های تازه با رویکرد هنری و تولیدات بزرگ‌مقیاس عروسکی در ماه‌های آینده خبر داد و پافشاری کرد: ما تلاش می‌کنیم شبکه کودک، هم دلنشین باشد و هم هویت‌ساز. مأموریت ما، ترکیب سرگرمی با آموزش و فرهنگ‌سازی است.

انتهای مطلب/