روغن صنعتی یکی از حیاتی ترین مواد مصرفی در ماشین آلات صنعتی، خودروسازی، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و صنایع سنگین و سبک است. بدون وجود این ماده حیاتی، چرخ های صنعت به سختی می چرخند. روغن های صنعتی به عنوان روانکار، خنک کننده، ضد سایش، ضد زنگ و پاک کننده در سیستم های مختلف عمل می کنند.

روغن صنعتی نقش حیاتی در کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک، انتقال گرما، جلوگیری از خوردگی و تمیز نگه داشتن سطوح داخلی دارند. انتخاب روغن مناسب می تواند عمر تجهیزات را افزایش دهد، هزینه های نگهداری را کاهش داده و بهره وری تولید را بالا ببرد. به همین دلیل آشنایی با انواع روغن صنعتی و کاربرد آن ها برای مهندسان، تکنسین ها و مدیران صنعتی بسیار ضروری است.

انواع روغن صنعتی و کاربرد آن ها

انواع روغن صنعتی برای تجهیزات مختلف و خودرو ها، با ترکیبات متنوع تولید می شوند تا بیشترین بازدهی را برای آن ها داشته باشند. در ادامه برخی از انواع روغن صنعتی را بررسی می کنیم:

روغن موتور

روغن موتور در اصل جزو دسته‌ای از روغن های صنعتی است که مخصوص روانکاری موتورهای درون سوز طراحی شده‌اند. این روغن ها باید بتوانند در دماهای بالا مقاومت کنند، خاصیت شویندگی و ضد اکسیداسیون داشته باشند و از تشکیل لجن جلوگیری کنند.

در موتور خودروها، روغن های موتور وظیفه روانکاری قطعاتی مثل میل لنگ، پیستون و سوپاپ را بر عهده دارند. اما در صنعت، موتورهای ژنراتور، دیزل ژنراتورها و تجهیزات مشابه نیز به روغن های موتور با ویژگی های خاص نیاز دارند.

روغن دنده صنعتی

روغن دنده صنعتی برای روانکاری سیستم های انتقال قدرت با فشار بالا مانند گیربکس های صنعتی، جعبه دنده‌ها، کاهنده‌ها و تجهیزات سنگین معدنی طراحی شده‌اند. این روغن ها باید دارای مقاومت بالا در برابر فشار (EP) باشند و بتوانند از دنده‌ها در برابر سایش، خوردگی و شکست محافظت کنند.

روغن های دنده صنعتی معمولا دارای ویسکوزیته بالاتری نسبت به روغن های دیگر هستند و از مواد افزودنی خاصی مانند گوگرد-فسفر استفاده می کنند تا در شرایط شدید عملکرد خوبی داشته باشند.

روغن واسکازین

واژه روغن واسکازین در ایران بیشتر برای روغن های دنده مورد استفاده در خودروها و ماشین آلات سبک به کار می رود. در حقیقت، واسکازین نوعی روغن دنده است که ویسکوزیته بالایی دارد و برای روانکاری جعبه دنده های دستی، دیفرانسیل ها و جعبه فرمان استفاده می شود.

واسکازین ها معمولا تحت استانداردهایی مانند GL-4 یا GL-5 طبقه بندی می شوند و مقاومت مناسبی در برابر فشار و دمای بالا دارند.

روغن کمپرسور

روغن کمپرسور نوع خاصی از روغن صنعتی است که برای روانکاری کمپرسورهای هوا، گاز، و یخچال استفاده می شود. کمپرسورها نیاز به روغنی دارند که علاوه بر روانکاری، خاصیت خنک کنندگی و جداسازی هوا یا گاز از روغن را داشته باشد.

این روغن ها باید پایداری حرارتی و اکسیداتیو بالا داشته باشند، زیرا کمپرسورها در شرایط بسیار سختی کار می کنند. همچنین، روغن های کمپرسور نباید موجب تشکیل کف یا رسوبات در سیستم شوند.

ویژگی های عمومی روغن های صنعتی خوب

یک روغن صنعتی با کیفیت باید دارای ویژگی های منحصر به فردی برای روانکاری، خنک کاری و محافظت از قطعات صنعتی باشد. در ادامه برخی از این ویژگی ها را بررسی می کنیم:

• پایداری حرارتی و اکسیداتیو بالا
• مقاومت در برابر سایش و فشار زیاد
• خاصیت ضد زنگ و ضد خوردگی
• قابلیت فیلتر پذیری مناسب
• جلوگیری از تشکیل لجن، رسوب و کف
• سازگاری با مواد پلیمری و فلزات سیستم
• عدم تاثیر منفی بر آب بندها و واشر ها

برندهای معتبر روغن صنعتی در ایران

 

برندهای ایرانی و خارجی بسیاری روغن های صنعتی را تولید می کنند در ادامه برخی از آن ها را بررسی می کنیم:

1. بهران: دارای تاییدیه های بین المللی مانند API، ISO و OEM
2. ایرانول: تولیدکننده بزرگ روانکار صنعتی با تکیه بر مواد اولیه تولید داخل
3. نفت سپاهان: طیف وسیعی از روانکارهای صنعتی و خودرویی، با استانداردهای بین المللی
4. پارس: یکی از برندهای قدیمی با سابقه درخشان در صنعت روانکار
5. Shell: برند هلندی-انگلیسی، شناخته‌شده‌ترین برند روغن در جهان
6. Mobil: یکی از قوی‌ترین برندهای آمریکایی
7. توتال: برند فرانسوی معتبر در زمینه روانکارهای صنعتی
8. Fuchs: برند آلمانی تخصصی در روانکارهای صنعتی

انتخاب روغن صنعتی مناسب

هنگام انتخاب روغن صنعتی مناسب، به عواملی که در ادامه به آن ها می پردازیم، توجه کنید:

• نوع ماشین آلات و شرایط کاری
• دما و فشار عملیاتی
• نوع فلزات و متریال سیستم
• سرعت چرخش و بار وارد بر قطعات متحرک
• استاندارد های توصیه شده از سوی سازنده تجهیزات

نگهداری روغن صنعتی

نگهداری صحیح روغن صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است. جهت اطمینان از عملکرد مناسب روغن های صنعتی، به نکاتی که در ادامه به آن ها می پردازیم، توجه کنید:

• نگهداری در محیط خشک، تمیز و دور از نور خورشید
• استفاده از ظروف و تجهیزات تمیز برای انتقال روغن
• پایش منظم شرایط روغن از طریق نمونه برداری و آزمایش
• عدم ترکیب برندها یا گرید های مختلف روغن
• تعویض روغن بر اساس زمان یا نتایج آنالیز

در بازار ایران، برندهای داخلی و خارجی متنوعی در زمینه روغن های صنعتی فعالیت دارند. از برندهای خارجی می‌توان به Shell، Mobil، Total، Fuchs و Castrol اشاره کرد. برندهای ایرانی نیز شرکت هایی مانند بهران، ایرانول، نفت سپاهان و پارس روانکارهای متنوعی تولید می نمایند که با نمونه های خارجی برابری می کنند.