به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، مصطفی رزاق کریمی که مهمان برنامه تلویزیونی نردبان شبکه مستند سیما می بود از ایران و ایرانی سخن او گفت و ماجرای ساخت ۴ فیلم مستندش با نوشته ایران را فرمود.

مستند «یاد و یادگار» یکی از ساخته‌های او به همراه فرهاد ورهرام است که به معارفه مکان‌های دیدنی و آداب و رسوم مردم ایران می‌پردازد. «خاطراتی برای همه فصول» او نیز روایتگر گوشه‌ای کمتر دیده شده از هشت سال دفاع مقدس است. این مستند اعزام مجروحان شیمیایی جنگ به اتریش برای مداوا را از بدو ورود به این سرزمین تا مرحله های مداوایشان به عکس کشیده است.

رزاق کریمی درمورد ساخت مستند «یاد و یادگار» او گفت: تصمیم ساخت این مستند را نداشتم و دو فیلم علتشد به ساخت یاد و یادگار برسم. خاطرم هست که برادرم به من زنگ زد و مرا برای دیدن روال ساخت متروی تهران دعوت کرد. در آن زمان متروی تهران به تازگی حفاری می‌شد و عده‌ای می‌انها گفتند چینی‌ها در آنجا وجود دارند. با خودم گفتم آیا من رفتم که از چینی‌ها فیلم بسازم؟ به این علت تحقیقاتم را اغاز کردم اما هر چه قدر گشتم چینی اشکار نکردم و دیدم اکثر افراد حاضر از کارگران و مهندسین ایرانی می باشند. همین اتفاق علتشد که تصمیم بگیرم هر طور شده فیلم متروی تهران را بسازم. در نهایت هم پِی بردم همه افراد حاضر در ساخت متروی تهران ایرانی‌ها و از قشر قنات‌کارها بودند.

او همین طور گفت: سپس فیلم فرد دیگر به من نظر شد و آنهم ساخت مستند از «ایران ایر» می بود. باز هم عده‌ای می‌انها گفتند آلمانی‌ها مشغول کاراند اما باز هم تحقیق کردم و پِی بردم ایرانی‌ها در آنجا مشغول زحمت کشیدن می باشند. دلنشین است بدانید شاهکار آنان، تعمیر ۴ قسمت مهم از موتور جت می بود که کاملا توسط ایرانیان انجام می‌شد. این ۲ فیلم واقعا به من غرور داد و به ایرانی بودنم افتخار کردم. خاطرم هست با یکی از مهندسین ارشد ایران ایر سخن بگویید می‌کردم و به من می‌او گفت سپس از انقلاب خودمان یاد گرفتیم چطور از هواپیما نگهداری و آن را تعمیر کنیم.

رزاق کریمی فرمود: این مستندها ساخته و نمایش داده شدند و من به وین برگشتم. تصمیم گرفتم که مستندی از ایران بسازم و به جستوجو سوژه می‌گشتم. همانجا می بود که با فرهاد ورهرام که در آن زمان پژوهشگر می بود آشنا شدم. به طور مفصل و در ۶ جلد درمورد تاریخ پیدایش ایران را نوشتیم و همین سناریو تبدیل به مستند یاد و یادگار شد. حس می‌کنم ایران و ایرانی این قدر قابلیت دارد که حیف است آن را در قالب متن توصیف کنم و باید بزرگی آن را به عکس بکشم. این مستند، برای خود من زیاد مورد قیمت می بود چرا که با آن توانستم ایران را بشناسم.

او دباره ساخت فیلم خاطراتی برای همه فصول نیز گفت: به یاد دارم که در وین بودم که یکی از دوستانم که متخصص سرطان است به من زنگ زد و او گفت: «فردا یک هواپیما به اینجا می‌آید و چون تو هم کار فیلمسازی انجام می‌دهی بیا و عکس بگیر!» آن شب، برایم زیاد شگفت و غریب می بود. مدام می‌انها گفتند هواپیما الان می‌نشیند اما نمی‌آمد. قرار می بود ساعت ۱۰ شب بیاید اما در نهایت ۲ و ۳ بامداد رسید؛ درب هواپیما باز شد و من داخل هواپیما شدم. دیدم که خانم مهماندار در حال گریه است و همانجا می بود که پِی بردم ماجرا زیاد جدی است.

او گفت: همه مجروحین روی برانکارد داخل هواپیمای کارگو خوابیده بودند و صدای آه و ناله‌شان بالا می بود. آنجا می بود که تازه پِی بردم چه اتفاقی افتاده است. گاز خردل ناشناخته توسط عراقی‌ها منفعت گیری شده و آن بلا را بر سر رزمندگان ما آورده می بود. آن شب تصاویر رزمندگان داخل هواپیما را ثبت و ضبط کردم و سپس از سال‌ها فیلم خاطرات خودم از آن شب را با گفتن «خاطراتی برای همه فصول» ساختم. این فیلم برخلاف کارهای قبلی من دیگر غرور ملی نبوده است، بلکه صدای مظلومیت ایران می بود که از قلب اروپا پخش می‌شد. اتفاقی که در جنگ علیه ایران رخ داده می بود واقعا باورنکردنی می بود. این فیلم بخشی از وجود من می بود و به همین علت نریشن آن را خودم خواندم و سپس از ۳۰ سال تدوین شد. زیاد‌ها می‌انها گفتند درمورد این نوشته فیلم نساز اما تصمیم گرفتم بسازم. افتخار می‌کنم این فیلم را ساختم. جنس غرور ملی با غرور نفرت‌زده‌ای که صدام داشت زیاد فرق دارد.

رزاق کریمی در قسمت فرد دیگر از سخن بگویید‌های خود در رابطه روال پژوهش فیلم‌های خود او گفت: تلاش کردم در فیلم‌هایم حتی یک جمله بدون سند نشان ندهم. برای من تحقیق و پژوهش انبار آذوقه و مواد خام است که برای ساخت فیلم از آنها پشتیبانی می‌گیرم. در قدم بعدی از خودم می‌پرسم چطور می‌توان از این مواد خام فیلم ساخت؟ احتمالا به همین علت است که روال تشکیل فیلم‌هایم طویل می‌شود. خاطرم هست چند ماهی از تشکیل بانو قدس ایران قبل می بود که تصمیم گرفتم همه چیز را کنار بگذارم و از نو اغاز کنم. چرا که تا آن زمان قهرمان و ضدقهرمان را به درستی اشکار نکرده بودم. من معتقدم فیلم از قصه ساخته شده است و سیر تحول قصه، شخصیت‌سازی می‌کند. 

انتهای مطلب/