به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، رضا براهنی در نقد شعرهای محمدرضا شفیعی کدکنی، سروده‌های او را “محافظه‌کارانه” توصیف می‌کند که زیاد تر بوی شعر “شاعران ادیب” را می‌دهد تا شاعران “صاحب تخیل” را.

هرچند نقد براهنی زیاد تر فهمید زیست شفیعی کدکنی است، اما رگه‌هایی از آن را می‌توان در آثار شاعر دید و استشمام کرد. با وجود این، قیمت کار و اهمیت راهی را که شفیعی کدکنی در مسیر شعر امروز پیمود، کاسته نمی‌شود. به نظر می‌رسد یکی از با اهمیت ترین دستاوردهای شعر شفیعی، حرکت در مسیر خلاف جهت آب باشد.

در حالی که فضای غالب دانشکده ادبیات دانشگاه تهران متمایل به ادبیات کلاسیک می بود و عموماً نوجویی‌هایی از جنس شعر نیما را برنمی‌تافت، شفیعی کدکنی تصمیم می‌گیرد از قالب سنتی به سمت طبع‌آزمایی در قالب نیمایی حرکت کند؛ حال چه باک اگر شعرهای او را “غزلی پلکانی” توصیف کرده باشند. 

حرکت شفیعی به این سو در کنار اراعه پژوهش‌هایی نو در عرصه شعر فارسی و جهان و یقیناً ترجمه سروده‌هایی از تاثیرگذاران شعر، اغاز مسیری تازه در عرصه شعر معاصر برای شاعران جوان گشود. شعر شفیعی را می‌توان شعری دور از افراط و تفریط‌ها و مقید به فرمالیسم دانست؛ شعری که یقیناً محتوا را قربانی فرم‌گرایی نکرده و آن را محملی برای گفتن عمیق‌ترین اندیشه‌های انسانی، نقدهای اجتماعی سیاسی و یقیناً واگویه‌ای برای اندیشه‌های عرفانی و منفعت بردن از میراث عرفان می‌داند. با خوانش اشعار او با شاعری روبه رو هستیم که اگرچه نوگراست اما آثارش ریشه در میراث قبل دارد.

او سرودن را از جوانی اغاز کرد و در این راه توانایی‌های مختلفی را پشت سرگذاشت، با این حال به نظر می‌رسد یک نوشته، سروده‌های او را به یکدیگر متصل می‌کند و آن دقت شاعر به اوضاع اجتماعی و سیاسی خویش است.

شفیعی شاعر بی‌دردی نیست و درد مردم و کشورش، دغدغه فرهنگ و زبان فارسی در آثارش نمایان است؛ چه در دهه ۴۰ و ۵۰ که نماینده‌ای از شعر سیاسی سرزمین به شمار می‌آمد و چه ماه‌های تازه که سرزمین مورد هجوم و تجاوز رژیم صهیونیستی قرار گرفته می بود.

او با پرداختن به ریشه‌های تاریخی و اسطوره‌ای، اصرار کرد که وطن فراتر از خاک، جان ماست که پاسداری از آن، بر همگان واجب است. انتشار کردن مطالبی از او یا درمورد قیمت و اهمیت وطن‌پرستی در خلال تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک سرزمین، بازتاب گسترده‌ای در جامعه داشت و اهمیت جایگاه فرهیختگان و نخبگان را در بیداری ملت و زنده‌نگاه داشتن حس غیرت ملی یادآوری کرد:

تاریخ وطن چیست اگر‌ها و مگر

خون می‌شود از خواندن آن جان و جگر

کورش! برخیز و پیش چشمت بنگر

هنگامهٔ رستم التواریخِ دگر

انتهای مطلب/