به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم؛ نمایش خانگی در ایران، به اختصاصی در سال‌های تازه، به یکی از مهم‌ترین بسترهای سرگرمی و فرهنگ‌سازی تبدیل شده است و توانسته دقت گسترده‌ای را به خود جلب کند. این رسانه به چرخه سینمای داخلی پشتیبانی کرده و آثار ارزنده‌ای را نیز اراعه کرده‌است که توانسته‌اند برای مخاطب قیمت افزوده تشکیل کنند. با این حال، همزمان با افزایش تشکیل و انتشار کردن محتوای ضدفرهنگی و ضد قیمت‌های خانوادگی، نگرانی‌های جدی نیز نقل می‌شود.

اقبال مخاطب و جای خالی نظارت اصولی

گرایش گسترده مردم به نمایش خانگی نشان‌دهنده این است که این بستر پتانسیل بالایی برای ترویج محتواهای فرهنگی دارد. آثار ارزشمندی همچون برخی مستندهای تاریخی، داستان‌های اجتماعی و سریال‌هایی که به موضوعات هویتی و قهرمانی می‌پردازند، مثالهایی از ظرفیت مثبت نمایش خانگی به شمار می‌روال. این آثار به‌رغم محدودیت‌ها، موفق شده‌اند با پرداخت‌های هنری و دقت به اصول اخلاقی، سطح کیفی نمایش خانگی را ارتقا دهند و قیمت‌های اجتماعی را تحکیم کنند.

با این حال، ضعف‌های نظارتی ساترا و دیگر نهادهای وابسته علتشده که قسمت عمده‌ای از محتوای نمایش خانگی بدون پایبندی به اصول اخلاقی و فرهنگی و بدون دقت به مرزهای قیمت‌های خانوادگی، انتشار شود. این ضعف نظارتی به حدی است که امروز محتوایی چون سریال “جوکر” با شوخی‌های جنسی نامناسب وبسیار زیان اور برای نسل نوجوان و با پر کردن برنامه با زور رقص‌های مکرر و برنامه‌هایی چون “گردن‌زنی” با ترویج مصرف الکل و نادیده گرفتن جایگاه خانواده به راحتی در دسترس مخاطب ایرانی قرار می‌گیرند.

الگوهای مثبت و صدمه‌های اجتماعی در نمایش خانگی

نمایش خانگی می‌تواند به گفتن بستری برای ترقی سبک زندگی ایرانی و تحکیم هویت ملی عمل کند. آثاری که به موضوعاتی همچون قهرمانی، ایثار، فداکاری و استواری می‌پردازند و نشان‌دهنده چالش‌های واقعی مردم می باشند، از جمله جنبه‌های مثبت نمایش خانگی محسوب خواهد شد. در روبه رو، قسمت قابل‌توجهی از آثار این رسانه به جای تحکیم این قیمت‌ها، با نمایش بی‌قید و بند رفتارهای ناهنجار و ناپسند، علتترویج سبک زندگی غربی و ناهمگون با فرهنگ بومی خواهد شد.

برای مثال، سریال‌هایی چون “غربت” و “گردن‌زنی” با صحنه‌های مکرر مصرف الکل و منفعت گیری از الفاظ رکیک، به جای تمرکز بر داستان‌های اثرگذار و مفاهیم اخلاقی، زیاد تر به نمایش رفتارهای نامناسب و خشونت‌بار می‌پردازند تا جایی که در اکثر سکانس ها برای سازنده الزام دارد که دخانیات جزئی از بازی بازیگران باشد. این‌گونه آثار، با تضعیف نقش اعضای خانواده و عادی‌سازی رفتارهای غیراخلاقی، به مخاطب جوان و خانواده‌ها الگویی منفی اراعه خواهند داد و جهت تزلزل بنیادهای اجتماعی خواهد شد.

ترویج سبک زندگی بی‌هویت و تأثیر آن بر خانواده

تعداد بسیاری از سریال‌های نمایش خانگی، به جای بازتاب حقیقت‌های زندگی مردم و ترویج الگوهای مثبت، به نمایش زندگی‌های لوکس و بی‌روح می‌پردازند که هیچ تناسبی با جامعه ایرانی ندارد. در این آثار، مفاهیم عمیقی همچون “مادر” و “پدر” کمرنگ شده و قیمت‌های خانوادگی به حاشیه رانده خواهد شد. این چنین تصویری نه تنها تأثیر نامناسبی بر جوانان دارد، بلکه به مرور زمان می‌تواند قیمت‌ها و اصول تربیتی خانواده‌ها را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

یکی دیگر از چالش‌ها، عادی‌سازی خشونت و بزه در این آثار است. تعداد بسیاری از سریال‌ها، بدون آن‌که پیامدهای واقعی رفتارهای ناهنجار را نشان دهند، به بازنمایی مکرر مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی پرداخته‌اند که خود می‌تواند مخاطب را نسبت به اثرات منفی این رفتارها بی اعتنا کند.

افزایش بی‌رویه تکه‌ها و کم شدن محتوای داستانی

یکی از مسائلی که به ساختار ضعیف و محتوای بی‌قیمت نمایش خانگی دامن زده است، کش دادن غیرضروری داستان‌ها است. تعداد بسیاری از سریال‌ها، با بیشترسازی تکه‌ها و فصل‌بندی‌های بی‌مقصد، تنها به جستوجو افزایش سود از مخاطب می باشند. این رویکرد، علتمی‌شود داستان‌ها به جای تمرکز بر روایت منسجم و پرمحتوا، به آب‌وتاب‌های بی نتیجه روی آورده و مطمعن مخاطب را از دست دهند. برای نمونه، سریال‌هایی که به علت محبوبیت اولیه، بدون هیچ توجیهی به چندین فصل کشیده خواهد شد، از جمله مواردی می باشند که می‌توانند قیمت محتوایی نمایش خانگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.

راهکارهای پیشنهادی برای بهبود و ترقی نمایش خانگی

برای حل مشکلات حاضر در محتوای نمایش خانگی و تبدیل این بستر به یک رسانه فرهنگی و قیمت‌آفرین، راهکارهای زیر نظر می‌شود:

تحکیم نظارت و تدوین قوانین اصولی: الزامی است که نظارت‌های دقیق‌تری بر تشکیل و انتشار کردن محتواها اعمال شود و استانداردهای مشخصی برای جلوگیری از محتوای نامناسب تعریف شود.

ترویج آثار اخلاق‌محور و فرهنگی: حمایتاز تشکیل محتواهای اخلاقی و فرهنگی که همسو با قیمت‌های خانوادگی و جامعه باشد، می‌تواند مخاطب را به سمت آثار ارزشمندتر سوق دهد.

دقت به پیامدهای رفتارهای نامناسب: به جای نمایش بی‌قید و شرط رفتارهای زیان اور، نمایش خانگی می‌تواند به پیامدها و اثرات منفی رفتارهایی همانند مصرف مواد مخدر و خشونت نیز بپردازد.

ترقی کیفیت داستانی و جلوگیری از طویل‌سازی بی‌مورد: سریال‌ها و برنامه‌ها باید تمرکز بیشتری بر روایت داستان‌های اثرگذار و غنی داشته باشند و از طویل‌سازی بی‌مورد جلوگیری شود تا قیمت محتوایی نگه داری شود.

نمایش خانگی در ایران به گفتن یک زمان فرهنگی، از پتانسیل قابل توجهی برخوردار است که می‌تواند همزمان بستری برای سرگرمی و آموزش مخاطبان باشد. با دقت به علاقه مردم به این بستر و قوت آن در شکل‌دهی به قیمت‌ها و رفتارها، این رسانه باید به تشکیل و اراعه محتوای کیفی و همسو با قیمت‌های خانوادگی و اجتماعی بپردازد. تنها در این صورت است که می‌توان نمایش خانگی را به گفتن یک دستاورد فرهنگی مثبت دانست که هم به رشد صنعت سینما پشتیبانی می‌کند و هم قیمت‌های اجتماعی را تحکیم می‌نماید.

نگارنده: سجاد دانی؛ کارشناس امور تربیتی و منتقد سینما

انتهای مطلب/