مهتاب من از تنسیم،‌ محمدمهدی سیدناصری پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان؛

کتابخوانی و مطالعه به‌گفتن یکی از با اهمیت ترین شاخص‌های گسترش‌ فرهنگی و اجتماعی، نقش بنیادینی در پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. در عصر هوش‌مصنوعی، که اطلاعات و تکنولوژی با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش است، اهمیت این نوشته دوچندان شده است. مطالعه نه‌تنها بستری برای رشد فردی و اجتماعی فراهم می‌کند، بلکه به‌گفتن ابزاری کلیدی جهت توانمندسازی فرهنگی و افزایش آگاهی عمومی عمل می‌کند. با این‌حال، در ایران سرانه‌ مطالعه مدام یکی از موضوعات چالش‌برانگیز بوده و نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق و مؤثر از سوی دولت است.رئیس‌جمهور به‌گفتن بیشترین مقام اجرایی سرزمین، نقش کلیدی در هدایت و اجرای سیاست‌های فرهنگی ایفا می‌کند. از جمله عمل های پیشنهادی در این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱ ـ تدوین و اجرای برنامه‌های ملی ترویج کتابخوانی؛ تأسیس نهادهای تازه و نوین یا تحکیم نهادهای حاضر همچون کتابخانه‌های عمومی و مراکز فرهنگی.

۲ ـ حمایتاز ناشران و نویسندگان داخلی؛ افت هزینه‌های تشکیل کتاب و اراعه‌ یارانه‌های دولتی برای چاپ و توزیع آثار باکیفیت.

۳ ـ گسترش زیرساخت‌های دیجیتال برای کتابخوانی؛ گسترش‌ پلتفرم‌های آنلاین (برخط) برای دسترسی آسان‌تر به منبع های مطالعاتی.

با ظهور فناوری‌های پیشرفته همچون هوش‌مصنوعی، متاورس و … تغییرات اساسی در نحوه‌ یادگیری و مطالعه‌ی  افراد تشکیل شده است و این فناوری‌ها ازیک‌سو می‌توانند دسترسی به منبع های آموزشی را تسهیل کند و از نظر دیگر، با تشکیل وابستگی به ابزارهای دیجیتال، تهدیدی برای افت عادت مطالعه سنتی محسوب شوند. دولت می‌بایست نقش تنظیم‌گر را ایفا کرده و قوانینی برای جلوگیری از تأثیرات منفی این فناوری‌ها وضع کند.

آموزش و پرورش کودکان نسل آینده نقطه‌ آغازین جهت شکل‌گیری فرهنگ مطالعه در یک جامعه است، در همین جهت دولت می‌تواند از طریق موارد زیر به این مقصد دست یابد:

۱ ـ تدوین برنامه‌های آموزشی مبتنی بر کتابخوانی در مدارس؛ تحکیم عادت مطالعه از سنین پایین.

۲ ـ حمایتاز والدین در گسترش‌ محیط‌های مطالعاتی خانگی؛ اراعه‌ بسته‌های آموزشی و انگیزشی برای خانواده‌ها.

۳. تشکیل بسترهای امن دیجیتال برای کودکان؛ طراحی برنامه‌های کاربردی که مطالعه و یادگیری را با فناوری تلفیق کنند.

از منظر حقوقی، دولت موظف است در راستای اصل۳۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عرصه‌های آموزش رایگان و عادلانه را فراهم کند. در این راستا، رئیس‌جمهور می‌تواند با اراعه‌ لوایح فرهنگی به مجلس و اجرای مطرح‌های ملی در حوزه‌ کتابخوانی، به ماموریت های خود عمل کند.

این چنین، گسترش‌ زیرساخت‌های کتابخانه‌ای و ترویج فرهنگ مطالعه باید در برتری سیاست‌گذاری‌ها قرار گیرد و نقش رئیس‌جمهور در افزایش سرانه مطالعه، فراتر از یک مسئولیت اجرایی است؛ این نقش به‌گفتن عاملی بنیادین در نگه داری و تحکیم هویت فرهنگی جامعه عمل می‌کند.

باتوجه به گسترش فناوری و خطرات ناشی از وابستگی بیش ‌از حد به ابزارهای دیجیتال، دولت باید سیاست‌های منسجم و آینده‌نگرانه‌ای در حوزه‌ کتابخوانی اتخاذ کند، پیوند بین مطالعه و آموزش کودکان نه‌تنها عاملی برای مقابله با چالش‌های فناوری است، بلکه گامی مهم در جهت گسترش‌ پایدار و تحکیم بنیان‌های فرهنگی جامعه به‌شمار می‌رود.

انتهای مطلب/