به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، اختصاصی‌برنامه‌ فرهنگی «زمانه» شبکه دو سیما میزبان چهره‌ای می بود که دل در گرو شعر دارد و زبانش، پلی است بین دو ملت. احمد شهریار، شاعر و مترجم پاکستانی اهل کویته، میهمان این شب می بود؛ مردی که بیشتر از سه دهه، در گستره‌ زبان‌های فارسی و اردو قلم زده و مدام خود را حامل مطلب دوستی و پیوند فرهنگی ایران و پاکستان دانسته است.

شهریار، با نگاهی گرم و زبانی آشنا، از نخستین جرقه‌های عاشقی‌اش با شعر او گفت. از شبی ساده اما سرنوشت‌ساز در کودکی، وقتی که نخستین بیت فارسی را در شهر کویته بر زبان آورد؛ توانایی‌ای که شعله‌ی علاقه به زبان فارسی را در جان او روشن کرد. او با حافظ اغاز کرد، با سعدی انس گرفت و با بیدل دهلوی و سهراب سپهری پرواز کرد؛ تا جایی که امروز، شعر فارسی را نه از ترجمه، که از جان می‌فهمد.

شهریار او گفت که چندین دفعه دیوان حافظ را با ترجمه‌ اردو خوانده، اما آنچه امروز در جانش طنین انداخته، صدای بی‌واسطه‌ واژه‌های فارسی است. او هرچند خود شعر سپید نمی‌سراید، اما خواندن آثار شاعرانی چون سهراب و مولانا را برای پالایش ذهن و زبان شاعر، الزامی می‌داند.

در لحظه‌ای از برنامه، شهریار با خواندن ابیاتی در ستایش وحدت، به کلمات، رنگ معنی بخشید:

«برادر جان! بیا تا در کنار هم قوی باشیم
یکی هستیم، الهی تا ته دنیا یکی باشیم»

و در ادامه، با نگاهی به قصه‌های کهن و عبرت‌آموز، افزود:

«جهان ما را فقط هابیل یا قابیل می‌خواهد
ولی ما همانند عباس و حسین ابن علی باشیم»

این شعرها، مطلب روشن همدلی و برادری بین ملت‌های منطقه را در خود داشت و مورد استقبال مجری و مخاطبان قرار گرفت.

از حافظیه تا حرم؛ ایران را زیسته‌ام

شهریار، تنها فارسی‌دان نیست، بلکه فارسی‌زیست است. او از شانزده سال اقامت در ایران او گفت؛ سال‌هایی که نه تنها در آن به تحصیل و پژوهش پرداخت، بلکه کوچه‌بعد‌کوچه‌های فرهنگ و ایمان را نفس کشید. از مشهد تا شیراز، از قم تا تبریز، هر قدم او در این سرزمین، روایتگر پیوندی عمیق‌تر شد. تخلص «شهریار» را نیز از دل همین سفرها برگزید؛ تخلصی که نه تنها ادای دینی به محمدحسین شهریار است، بلکه نمادی از پیوند بین دو ملت است.

چشم‌انداز پاکستان به ایران؛ سه نگاه، یک حقیقت

در نگاهی جامع، شهریار سه زاویه‌ دید رایج مردم پاکستان نسبت به ایران را این چنین توصیف کرد:

نگاه انقلابی و مقاومتی که ایران را سمبل ایستادگی در برابر استکبار می‌بیند.

نگاه مذهبی که آن را تنها سرزمین شیعی جهان می‌داند.

و نگاه فرهنگی و ادبی که ایران را سرزمین حافظ، سعدی و خیام می‌خواند؛ ورای سیاست‌ها و مرزها.

او با انتقاد از کلیشه‌ها و ناآگاهی‌های متقابل، خواستار تلاشی زیاد تر برای شناخت متقابل ملت‌ها شد؛ شناختی عمیق، انسانی و ریشه‌دار.

زبان، پلی از قبل تا آینده

این شاعر پاکستانی، زبان را عامل مهم نزدیکی دل‌ها دانست. او یادآور شد که ریشه‌های عمیق زبان اردو در فارسی، خود گواهی‌ است بر پیوند ناگسستنی فرهنگی بین دو ملت. اما در عین حال، از کم‌توجهی به این میراث مورد قیمت ابراز تأسف کرد و خواهان احیای ارتباطات فرهنگی در سطحی گسترده‌تر شد.

شهریار، در این مسیر، از توانایی‌های خود در حوزه ترجمه او گفت: از داستان‌های محمدرضا سرشار که در مدارس پاکستان خوانده می‌شود تا ترجمه‌ی آثار مصطفی مستور و محمدرضا شرفی خبوشان. او پافشاری کرد که ادبیات فارسی، زبانی قوی برای معارفه فرهنگ ایرانی به اردو‌زبانان است؛ زبانی که نیازمند منفعت‌گیری خلاقانه‌تر است.

شعر، رسانه‌ بی‌مرز دل‌ها

او این چنین به نقش مؤثر فضای مجازی در ترویج فرهنگ اشاره کرد: «امروز با یک کلیپ مختصر می‌توان برج میلاد را به میلیون‌ها نفر در هند و پاکستان معارفه کرد. باید از این امکان برای شناساندن چهره واقعی ایران منفعت برد.»

در آخر، شهریار ادبیات را «زبان مشترک دل‌ها» خواند؛ زبانی که مرزهای جغرافیایی را در می‌نوردد و ملت‌ها را در بستری از معنی، تاریخ و محبت به هم پیوند می‌دهد.

او سخنش را با این پیشنهاد به آخر رساند: «باید همه ظرفیت‌ها را به‌کار گرفت، از نشست‌های فرهنگی تا رسانه‌های اجتماعی، تا ایران را آن‌گونه که هست، به مردم پاکستان شناساند. این اندوخته‌ مشترک فرهنگی، میراثی است که اگر نگه داری شود، می‌تواند نسل‌های آینده را نیز در مسیر دوستی و برادری هدایت کند.»

انتهای مطلب/