به گزارش خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم، دهمین سمینار بین‌المللی جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، ۹ مهر ۱۴۰۴ با وجود مسئولان و هنرمندان برجسته در باغ‌موزه هنر ایرانی برگزار شد. این سمینار با وجود رضا مردانی مدیر کل هنرهای نمایشی، سعید اسدی مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران، پژوهشگران این حوزه و هنرمندانی همچون ابراهیم گله‌دارزاده، سیاوش ستاری، داوود فتحعلی‌بیگی، محمدحسین ناصربخت، مهدی دریایی، علی شمس، رحمت امینی، ساسان شکوریان، حسین ظاهری، داریوش نصیری، محمدرضا آزادفر، علی زمان و احمد فروهی برگزار گردید.

سیاوش ستاری: توانایی‌ای تازه در قسمت پژوهش جشنواره رقم خورد

سیاوش ستاری دبیر جشنواره با اشاره به قیمت علمی نشست‌های جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی او گفت: «ما دو قسمت از این جشنواره را پشت سر گذاشتیم و هر دو قسمت زیاد باشکوه برگزار شد. در قسمت آموزش در ۶۴ شهر ایران ۱۲۰ کارگاه ۱۵ روزه با استقبال زیاد بی‌نظیر برگزار شد. این چنین در قسمت پژوهش توانایی جدیدی را سپری کردیم و در این پنج روزی که نشست‌ها برگزار شد، استقبال زیاد بی‌نظیر می بود. اساتید پیشکسوت و دانشجویان جوان درجه یک وجود داشتند و برایم زیاد دلنشین می بود که همه راضی بودند. این شراکت برای من زیاد غرورآفرین می بود.»

داوود فتحعلی‌بیگی: آیین سیاوش همانند روز عاشوراست

داوود فتحعلی‌بیگی در سخنانی درمورد نمود‌های اساطیری در تعزیه شهادت امام حسین (علیه‌السلام) او گفت: «در بین مبانی قصص و مضامین مجالس همانند‌خوانی، یک سری اسناد تاریخی و روایی وجود دارد که احتمالا در زیاد تر کتاب‌ها به آن اشاره شده باشد. یکی از مباحثی که تبدیل شکل‌گرفتن برخی از مجالس همانند‌خوانی شده، او گفت و گو علم حصولی و علم حضوری است. علم حضوری مربوط به شناخت قلبی است، اما علم حصولی مربوط به شناخت عقلی است. این او گفت و گو فلسفی در تعزیه و مجالس همانند‌خوانی تأثیر بسیاری دارد.»

وی این چنین به شباهت‌های آیین سیاوش با روز عاشورا اشاره کرد و او گفت: «در شرح شیوه برگزاری آیین سیاوش در کتاب سووشون سیمین دانشور می‌بینیم که چه مقدار این رویدادها همانند روز عاشورا می باشند. شبیه مراسم همانند‌خوانی، جایی شربت و جایی چای پخش می‌شود و سیاوش سر کوه، سوار بر اسب، قرآن به سر می‌گذارد.»

محمد حسین ناصربخت: تکرار الگوهای سفر عاشورا در تعزیه‌های شهادت قدیم و تازه

محمد حسین ناصربخت در مبحث تکرار الگوهای سفر عاشورا در تعزیه‌های شهادت قدیم و تازه او گفت: «در برخی از مجالس تعزیه، سفر امام حسین از مدینه تا شهادت در کربلا دقیقاً تکرار می‌شود و این الگو یک الگوی اساطیری است. الگوی سفر در متون اساطیری و حتی در سریال‌های امروزی همانند «گات» منفعت گیری می‌شود. این الگو نشان‌دهنده سفر قهرمان است که شامل مرحله های مختلفی همچون جدایی، تشرف و برگشت است.»

وی این چنین افزود: «الگوی سفر در داستان‌های عاشقانه و عرفانی هم مورد دقت قرار گرفته و در تعزیه نیز مشاهده می‌شود.»

مهدی دریایی: ۲۷۳۰ مجلس تعزیه در سرزمین جمع‌آوری شده

مهدی دریایی در مروری بر مجالس همانند‌خوانی او گفت: «در مجموعه‌ای از نسخ که به دستور استاد فتحعلی بیگی جمع‌آوری شد، ۲۷۳۰ مجلس تعزیه در سرزمین جمع‌آوری شده که از این تعداد ۵۳۷ مجلس بدون تکرار است.»

وی در ادامه افزود: «میرزا رضا تعزیه‌سرا است که نگاه متغیری به تعزیه دارد و کارهایی را انجام داده که احتمالا تعزیه‌سراهای دیگر انجام نمی‌دادند.»

علی شمس: شیر تعزیه؛ اتفاقی نو و دلنشین در مسیر آینده آیین‌ها

علی شمس در سخنانی با رویکردی متفاوت نسبت به شیر تعزیه و تحول ساختار از آیین به اجرا او گفت: «مفهوم «اسپین‌آف» در سریال‌ها و فیلم‌ها و حتی در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی منفعت گیری می‌شود. این مفهوم را می‌توان به تعزیه آورد و از آن به‌گفتن رویکردی نو برای تحول در این هنر منفعت گیری کرد.»

شمس افزود: «شیر تعزیه می‌تواند اتفاقی نو و دلنشین در مسیر آینده‌ی این آیین باشد و با دقت به تغییرات اجتماعی و گسترش شبکه‌های مجازی، امکان پذیر شیر تعزیه به یک آیکون مهم در تعزیه تبدیل شود.»

وی این چنین اشاره کرد که در آینده‌ای نزدیک، بداهه‌پردازی در تعزیه به‌جای قراردادی بودن آن خواهد آمد و این تحول مسیر امکان پذیر با ابتذال همراه باشد، اما این روال نویدبخش تغییرات مثبت در این هنر است.

انتهای مطلب/