قیمت طلا

قیمت طلا در کنار فاکتورهای دیگر همانند قیمت دلار ، قیمت یورو، قیمت مسکن، شاخص بورس، قیمت ارز دیجیتال و نرخ تورم از جمله عوامل تاثیرگذار در اقتصاد خرد و کلان است. برای خبر از قیمت روز هر کدام از موارد حرف های شده، می توانید به صفحه قیمت ها مراجعه کنید. بین همه این موارد، طلا خوش‌‌آب‌ورنگ‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین مورد اندوخته‌گذاری طلا به‌حساب می‌آید.

احتمالا شما هم موقع خرید هدیه، همیشه به طلا به‌گفتن یک گزینه جدی فکر کنید. طلا الزاما گزینه گران قیمتی نیست، اما زیاد تر از هدایای دیگر به چشم می‌آید. چرا که طلا می‌تواند «قیمت» را در خودش ذخیره کند و در موقع فروش، با قیمتی نزدیک به قیمت خرید طلا، نقد بشود.

زیاد تر ما همیشه مقداری طلا داریم. خانم‌ها از این فلز قشنگ به‌ گفتن زینت منفعت گیری می‌کنند آقایان با مقصد اندوخته‌گذاری و کسب سود طلا یا سکه می‌خرند. برای هر دو گروه قیمت طلا اهمیت دارد. اندوخته‌گذاران نیز بخشی از سبد دارایی خود را به طلا یا اوراق مبتنی بر طلا تعلق خواهند داد.

ویژگی‌هایی همانند نقدشوندگی سریع، حمل آسان (قیمت بالا در حجم کم) و نگهداری راحت (فاسد نمی‌بشود، زنگ نمی‌زند و از بین نمی‌رود) علتشده که این فلز کمیاب از دیرباز مورد دقت افراد و دولت‌ها قرار بگیرد.

طلا به‌گفتن یک مورد اندوخته‌گذاری

حتما شنیده‌اید که می‌گویند نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد گذاشت. اندوخته‌گذاران طبق معمول با متنوع کردن سبد دارایی خود می‌کوشند که ریسک اندوخته‌گذاری خود را مدیریت کنند؛ و طلا یکی از گزینه‌های جدی در یک سبد متنوع است.

در تعداد بسیاری از موارد گزینه‌های دیگر همانند دلار، سهام، اوراق بدهی، زمین و سپرده‌بانکی در کنار طلا قرار می‌گیرند. در شرایط پرریسک و با نااطمینانی بالا، سهم طلا در سبد زیاد تر می‌بشود. برای مثال اگر کشوری هراس جنگ داشته باشد، به این علت که می‌تواند مقدار بسیاری پول را در حجم مقداری از طلا ذخیره کند، تقاضا برای طلا بالا می‌رود و به جستوجو این کشش تقاضا (demand pull) قیمت طلا افزایش می‌یابد.

به علت ریسک سیاسی بالا و نااطمینانی‌های متعدد در ایران، ایرانی‌ها همیشه به طلا توجهی اختصاصی دارند.

عوامل تاثیرگذار در قیمت طلا

همانند هر کالای فرد دیگر، قیمت طلا با سازوکار اراعه و تقاضا تعیین می‌بشود. اراعه طلا تقریبا عدد ثابتی است و سالانه نزدیک به ۲۵۰۰ تن طلا از معادن خارج می‌بشود. به این علت در تحلیل قیمت طلا، طبق معمول سمت اراعه نادیده گرفته شده و به عوامل موثر بر تقاضا دقت می‌بشود. (مشتق حجم اراعه صفر فکر می‌بشود.)

یک مسئله زیاد دلنشین این است که می‌توانیم فکر کنیم هزینه معدن‌کاری طلا در جهان عدد ثابتی است: با کشف راه حلهای نوین استخراج، هزینه معدن‌کاری کم می‌بشود، اما از نظر دیگر با پیشروی فرایند استخراج، منبع های طلا دور از دسترس‌تر شده و سختی معدن‌کاری افزایش می‌یابد. پیشرفت فناوری در تقابل با دشوارترشدن استخراج، علتمی‌بشود که هزینه تشکیل هر اونس طلا عددی ثابت (نزدیک به ۲۰۰ دلار برای هر اونس) باشد.

بعد دیدیم که قیمت طلا نه تابع تحول در اراعه (کشف معدن تازه) است و نه از پیشرفت فناوری تاثییر می‌گیرد. بلکه سمت تقاضا با اهمیت ترین عامل موثر بر قیمت طلا است.

قیمت طلای در کشورهای گوناگون هم با تقریب خوبی ثابت است. اگر قیمت طلا در یک سرزمین به شکلی فاحش تحول کند، با صادرات یا واردات، قیمت طلا به شدت به عدد جهانی نزدیک می‌بشود. از این نظر بازار جهانی طلا یکی از چابک‌ترین و ایده‌آل‌ترین بازارها ( بازار رقابت کامل ) است.

با این وجود امکان پذیر قیمت جهانی طلا ضرب‌در قیمت دلار، همیشه برابر با قیمت طلا در ایران نباشد. به خصوص که تجارت طلا در ایران آزاد نیست و امکان پذیر در مواردی قیمت طلا بالاتر یا پایین‌تر از قیمت جهانی باشد.

برای مثال قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در مهرماه ۱۳۹۸ برابر با ۳۴ دلار است. با ضرب قیمت دلار در این روز (۱۱۴۵۰) به قیمت ۳۸۹۳۰۰ تومان برای هر گرم می‌رسیم. در حالی که در این روز هر گرم طلای ۱۸ عیار با قیمت ۴۰۸۹۰۰ تومان خرید وفروش می‌بشود. اما در شرایط عادی این اختلاف (بین ۵ تا ۱۰ درصد) زیاد نیست.

با دقت به این که نااطمینانی بر شدت گردش پول تاثییر می‌گذارد، حباب قیمت طلا با شدت گردش پول همبستگی خواهد داشت. اما رابطه حباب سکه و طلا با شدت گردش پول، یک رابطه عِلّی نیست.

با دقت به حرفی که زدیم، امکان پذیر این فکر تشکیل بشود که در طویل مدت نباید تفاوتی فاحش بین رشد قیمت دلار و رشد قیمت طلا دیده بشود. این فکر درست نیست. چرا که قیمت طلای جهانی هم به‌طور میانگین افزایشی است و در طویل مدت، قیمت طلا با شیبی تندتر از رشد قیمت دلار، بالا می‌رود.

طلا و تاثییر تقویمی

به تاثییر روزهای سال و مناسبت‌های تقویمی بر قیمت یک کالا، تاثییر تقویمی یا calendar effect می‌گویند. قیمت طلا هم از این تاثییر تاثییر می‌گیرد.

برای مثال در نزدیکی عید نوروز ناظر افزایش قیمت طلا هستیم. این چنین در اواخر ماه ذوالحجه و پیش از اغاز محرم و صفر، به علت افزایش تعداد ازدواج‌ها، قیمت طلا مقداری بالا می‌رود. ماه شعبان از دیگر ماه‌هایی است که به علت داشتن اعیاد و مناسبت‌های مقدس، تقاضای برای طلا بالا می‌رود.

افرادی که تصمیم دارند در بازه وقتی مختصر، از بازار طلا نوسان بگیرند می‌توانند روی این آثار مختصر‌زمان حساب کنند. تقارن نوروز ۱۳۹۹ با ماه شعبان می‌تواند تاثییر تقویمی بر قیمت طلا را تحکیم کند. با این حال تاثییر تقویمی تنها عامل تاثیرگذار در بازار طلا نیست و اندوخته‌گذار هوشمند باید جمیع شرایط را در تحلیل خود لحاظ کند.

برش‌های تاریخی در قیمت طلا

همان گونه که گفتیم جهش قیمت طلا با افزایش نااطمینانی ربط دارد. در ایران عموما جهش قیمت طلا به جستوجو افزایش قیمت دلار صورت می‌گیرد. این سازوکار زیاد طبیعی است. با افزایش قیمت دلار مردم برای نگه داری دارایی نقدی خود، بخشی از پول خود را به طلا تبدیل می‌کنند.

افزایش تقاضا قیمت طلا را تا جایی بالا می‌برد که به قیمت جهانی برسد. از آنجا به سپس، خرید طلا دیگر صرفه نخواهد داشت و تقاضا به اعتدال می‌رسد. اگر مقدار نااطمینانی بالا باشد، امکان پذیر قیمت از قیمت جهانی ضربدر قیمت دلار زیاد تر بشود. به تعبیر دیگر، با سنجش مقدار حباب طلا، می‌بشود مقدار نااطمینانی را سنجید.

عطف اول:

سپس از انقلاب قیمت سکه در ایران افزایش یافت. تعداد بسیاری از مردم از حالت آینده اقتصاد بی‌خبر بودند و با خرید سکه، از اندوخته‌های خود حفاظت کردند. در این دوران قیمت هر سکه از ۴۲۰ تومان به ۱۳۰۰ تومان (۲۱۰% رشد) رسید.

عطف دوم:

در سال ۱۳۶۵ و با بالاگرفتن آتش جنگ، حالت نامشخص آخر جنگ و اغاز جنگ شهرها، قیمت سکه از ۶۵۰۰ تومان به ۱۱ هزار تومان (۶۹% رشد) رسید.

عطف سوم:

در دور دوم ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی و با افزایش شدید بودجه عمرانی سرزمین، قیمت سکه از ۱۶ هزار تومان به نزدیک ۳۰ هزار تومان (۸۷% رشد) افزایش یافت.

استثنا:

در دوران ریاست‌جمهوری محمد خاتمی، اقتصاد ایران ارامش داشت و مقدار نااطمینانی تحول شگرفی را توانایی نکرد. قیمت سکه در این دوران نیز شیبی متعادل را توانایی کرد.

عطف چهارم:

دور دوم ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد اما دوران عجیبی می بود. تحریم‌های بین‌المللی از یک سو و عوامل سیاسی داخلی از نظر دیگر علتشد که قیمت سکه از سال ۱۳۸۸ به سپس رشد شدیدی داشته باشد. اوج این رشد سپس از سال ۹۰ رقم خورد و قیمت هر سکه از زیر ۵۰۰ هزار تومان به بالای یک و نیم میلیون تومان (بیشتر از ۲۰۰% رشد) افزایش یافت.

عطف پنجم:

سال ۹۶ هم دورانی تاریخی در قیمت سکه می بود. وقتی که سیاست‌های سخت‌گیرانه ترامپ هر سکه را از ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به نزدیک ۴ میلیون تومان (۲۳۳% رشد) رساند. رشدی که در تاریخ ایران سپس از انقلاب بی‌سابقه می بود.

به غیر از یک مورد استثنا (خاتمی) به نظر می‌رسد که دور دوم ریاست‌جمهوری‌ها ناظر جهش قیمت طلا و سکه هستیم.

شکل‌های گوناگون خرید طلا

طلا را به شکل‌های مختلفی می‌بشود خرید:

• • طلای زینتی نو (اجرت ساخت بالا دارد و موقع فروش قیمت خود را از دست می‌دهد.)

• • طلای دست‌دوم (اجرت ساخت ندارد، اما طبق معمول قیمت خریدوفروش آن یکسان نیست). پیشنهاد می‌کنیم در زمان خرید طلای دسته دوم، به نکات مهم تشخیص طلای اصل از بدل ، دقت کنید.

• شمش طلا (طلای خام که به شکل ابزاری زینتی یا کاربردی در نیامده باشد.)
• سکه طلا (قیمت آن با قیمت طلای هم‌وزنش یکی نیست. به این اختلاف حباب قیمت سکه می‌گویند.)
• طلای آب شده (طلای دست‌دوم به طور آب‌شده و بدون اجرت فروخته می‌بشود.)
• گواهی سپرده طلا (طلا در انبار استاندارد نگه‌داری می‌بشود و با گواهی سپرده به‌گفتن یک ورق بهادار قابل دریافت است.)

هنگامی از قیمت طلا سخن می‌زنند، منظور قیمت یک گرم طلای شمش است.

گواهی سپرده طلا

همان گونه که گفتیم، گواهی سپرده یکی از شکل‌های مرسوم برای اندوخته‌گذاران است. در این روش افراد سپس از دریافت کد بورسی می‌توانند به طور تلفنی یا آنلاین عمل به خریدوفروش گواهی سپرده طلا کنند.

مرسوم‌تر شدن این ابزار مالی پشتیبانی خواهد کرد که قیمت طلا در سازوکاری شفاف‌تر به‌صورت اراعه‌وتقاضا تعیین بشود. این چنین افراد با پرداخت ۱۰ درصد قیمت سکه طلا می‌توانند یک واحد اندوخته‌گذاری بخرند. (هر ده برگه سپرده معادل یک سکه طلا است.)

این روش، ریسک نگه‌داری کم‌تر و نقدشوندگی بیشتری دارد. با این وجود در شرایط نااطمینانی همانند جنگ، بلایای طبیعی یا تحریم، مطمعن به بازارهای مالی کم‌تر می‌بشود و مردم طلای فیزیکی را به اوراق سپرده ترجیح خواهند داد.

قیمت طلا و اقتصاد رفتاری

می‌توانیم بگوییم که دو دسته عوامل می‌تواند بر قیمت طلا تاثییر بگذارد. عوامل غیرروانی و عوامل روانی.

عوامل غیرروانی همانند تغییری دیدنی در اراعه طلا ارتباطی با حالت رفتاری جامعه ندارد. برای مثال احتمالا معدنی بزرگ کشف بشود که بتواند تشکیل سالانه طلا در جهان را افزایش دهد.

هنگامی با آخر جنگ، دولت بودجه عمرانی خود را افزایش می‌دهد و با افزایش هزینه‌های دولت، نرخ ارز و به جستوجو آن قیمت طلا بالا می‌رود، با یک قضیه کلاسیکی اقتصاد کلان روبه رو هستیم. (اگر نخواهیم حالت رفتاری دولت‌ها را بازدید کنیم.)

اما هنگامی با بالارفتن نااطمینانی، تقاضا برای طلا بالا می‌رود، برای توصیف شرایط به اقتصاد رفتاری نیاز خواهیم داشت.

هر دو دسته عامل کلاسیکی و رفتاری بر قیمت طلا تاثییر می‌گذارد. اما یک مسئله دلنشین در بازدید نمودار تاریخی طلا وجود دارد. حرکت این مورد اندوخته‌گذاری بی‌اندازه به حرکت بازار مسکن همانند است و هر دو مورد یک رشد مدام بیست درصد سالانه (به‌طور متوسط) را توانایی می‌کنند. چرا؟

اگر دلایل بنیادی و غیررفتاری عامل بالا و پایین رفتن قیمت طلا می بود، دور از انتظار می بود این چنین الگویی را مشاهده کنیم. اما شباهت حرکت دو نمودار این مطلب را در خود دارد که افرادی با حالت روان‌شناختی شبیه در دو بازار مسکن و طلا فعال می باشند. منفعت انتظاری برای این افراد، ۲۰ درصد است. اگر قیمت طلا و مسکن از این بازده فراتر برود آن‌ها فروشنده خواهد شد و در بازدهی کم‌تر از ۲۰ درصد، خریدار. همین حرکت جمعی علتمی‌بشود که بازدهی طلا و مسکن در این کانال کنترل بشود.

اطلاعات دلنشین در رابطه طلا

طلا فلزی چکش‌خوار است و به‌سادگی شکل می‌گیرد. همین نوشته علتشد که در دوران باستان، نفیس‌ترین و ظریف‌ترین مصنوعات از طلا ساخته شوند.

قیمت طلای ۲۴ عیار از عیارهای ۲۲ و ۱۸ بالاتر است. اما برای نگه‌داری و اندوخته‌گذاری طلای ۲۴ بهترین گزینه نیست. طلای خالص (۹۹٫۹%) به‌سادگی صدمه می‌بیند و تحول شکل می‌دهد.

همه طلایی که در جهان وجود دارد را می‌بشود در یک مکعب به ابعاد ۱۸*۱۸*۱۸ متر (به‌اندازه یک ساختمان ۹ طبقه) جای داد! اما وزن همین مکعب نزدیک به ۲۰۰ هزار تن خواهد می بود. بله، طلا فلزی زیاد چگال است.

یک تن طلا فقط ۵۱ لیتر حجم دارد. همه طلای جهان نزدیک به ۷٫۵ تریلیون دلار قیمت دارد. دلنشین است که این عدد نصف GDP چین و نزدیک به یک‌سوم GDP آمریکا است. اما آیا چین می‌تواند همه طلای جهان را بخرد و پول اضافه بیاورد؟

خیر! اگر چین بخواهد همه طلای دنیا را بخرد، قیمت به‌شدت بالا می‌رود. قیمت آخرین گرم طلای باقی‌مانده در خارج از خاک چین به بی‌نهایت خواهد رسید. به این علت هیچ‌کس قادر نیست همه طلای جهان را بخرد. به‌خصوص که اگر یک فرد با هزینه بی‌نهایت این حجم طلا بخرد، موقع فروش با افت قیمت روبه رو می‌بشود و سنگین‌ترین زیان تاریخ را توانایی می‌کند.

فراموش نکنید که طلا یکی از پرکشش‌ترین (الاستیک‌ترین) کالاهای جهان است. یعنی اندکی تحول در قیمت، به تغییری بزرگ در تقاضا منجر می‌بشود.

بیشترین ذخیره طلای جهان به ترتیب در اختیار آمریکا (۴٫۳% از همه طلای جهان)، آلمان (۱٫۸%)، ایتالیا (۱٫۳%)، فرانسه (۱٫۳%)، روسیه (۱٫۱۶%)، چین (۱%)، سوئیس (۰٫۵%)، ژاپن (۰٫۴%)، هند (۰٫۳%) و هلند (۰٫۳%) است. همین ده سرزمین مالک ۱۲٫۳۶ درصد از همه طلای حاضر در جهان می باشند.

۰٫۱۳ درصد طلای جهان در ایران است، یعنی ۲۵۰ تن. تخمین‌زده می‌بشود که ایران ۳۲۰ تن طلای کشف نشده در معدن داشته باشد.

پیش‌بینی می‌بشود که تا سال ۲۰۷۵ دیگر هیچ طلای استخراج‌شده‌ای در جهان باقی نماند. در آن زمان بازیافت طلاهای دست‌دوم تنها منبع اراعه طلا خواهد می بود. هرچند منابعی همانند طلای محلول در آب اقیانوس یا معادن مدفون زیر لایه‌های یخی قطب جنوب هم چنان دست‌نخورده باقی می‌ماند.

سوالات مرتبط با قیمت طلا

قیمت طلا امروز چطور محاسبه می بشود؟

قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار، هرمثقال و یا هر انس جهانی طلا به طور متوسط هر روز در حال تحول است و با دقت به نوسانات ارزی، قیمت طلای جهانی، اراعه و تقاضا و سیاست های بانک مرکزی تعیین می بشود. در اواسط سال ۱۴۰۱، قیمت طلای ۱۸ عیار در بازار تهران حدودا ۱٫۳۲۰٫۰۰۰ تومان می باشد و قیمت طلا مثقال ۱۸ عیار ۵٫۷۲۰٫۰۰۰ تومان می باشد. در زمان خرید طلا، برای محاسبه قیمت طلا، از فرمول زیر منفعت گیری می بشود: مالیات بر قیمت افزوده + سود طلافروش + (وزن طلا × (اجرت ساخت + قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار)

پیش بینی طویل مدت قیمت طلا و سکه چطور است؟

پاسخی روشن به سوالاتی همانند: آیا طلا ارزان می بشود؟ قیمت طلا روبه افزایش است یا افت؟ تازه ترین پیش بینی قیمت طلا چیست؟ پیش بینی قیمت طلا در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ چطور است؟ که همه انها در راستای تشخیص مسیر قیمتی طلا پرسیده می شوند، وجود ندارد. اما با اهمیت ترین فاکتورهای اثرگذار بر قیمت طلا عبارت هستند از: نوسانات قیمت دلار، قیمت انس جهانی، هزینه و سختی استخراج طلا، سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو، بحران های سیاسی و غیره.

تفاوت قیمت طلای دست دوم با طلای نو؟

قیمت طلای دسته دوم از طلای نو ارزان تر است چون اجرت طلا یک بار محاسبه می بشود و در خرید طلای دسته دوم شما اجرت پرداخت نمی کنید. فقط مواظب کلاه برداری ها باشید و از مراکز معتبر خرید کنید.