به نقل از خبرنگار فرهنگی مهتاب من از تنسیم‌، در طول تاریخ شعر مقاومت در فلسطین،‌ پاره‌ای از شاعران  در  داخل فلسطین ، شاهدان زنده ای بودند بر آنچه که در فلسطین می‌گذشت،‌ در نظر دیگر پاره‌ای از شاعران نیز شاعران تبعیدی بودند که همراه با اقشار میلیونی ملت خود  به زیستن ادامه می دادند این شاعران در سروده‌های خویش مدام آرزوی دیدار وطن و زیستن و حتی مردن در خاکدان‌های آن را منعکس کرده‌اند. 

در واقع شعر فلسطین خارج از سرزمین اشغالی به خصوص تا اواسط دهه شصت میلادی شعری دلواپس سردرگم و گیج و نومید می بود.

نام موسی بیدج در ایران بیشتر از هر چیز با شعر فلسطین پیوند خورده است،‌ از بیدج تا بحال بیشتر از ۵۰ گفتن کتاب انتشار شده است، او نقشی مهم در شناسایی و معارفه شاعران مهم عرب به اختصاصی شعر فلسطین در ایران دارد.

انتشارات سوره مهر اخیراً‌ کتاب تازه‌ای از بیدج را با گفتن «ترانه‌های وطن و تبعید» در دو مجلد انتشار کرده است،‌ این کتاب گزیده‌ای است از شعر شاعران فلسطینی که در ایران کمتر شناخته شده‌اند و کمتر سروده‌ای از آن‌ها ترجمه شده است.

بیدج در مقدمه این کتاب می‌نویسد: شعر فلسطین شعری است که از مقاومت در برابر ستمگری، تجاوز به حقوق دیگران و اشغال سرزمین سخن می‌گوید و این معانی می‌تواند برای هر جغرافیایی به کار آید، روزگاری می بود که فقط فلسطینی‌ها در جهان آواره بودند، اما اکنون آوارگی عنوانی برای قسمت عظیمی از ملل جهان است. شاعران بزرگی همانند محمود درویش سمیح‌القاسم با این که پرچم مبارزه علیه اشغالگران وطنشان برداشته بودند، از  ستم بر دیگر مردمان جهان غافل نبودند و به صراحت می‌انها گفتند، هرجا ستم، استبداد و اشغالگری باشد شعرشان مصداقی برای مقاومت خواهد می بود. شعر فلسطین شعر زخم است و گلوله شعر دلدارانی که در غربت به هم می‌رسند. در فرودگاه‌ها  و بندرها، در قهوه خانه‌ها و زندا‌ن‌ها، در پیاده‌روهای غریب شعر دلتنگی برای میهن، میهنی که سرنیزه‌ها پیکرش را مشبک کرده‌اند.

در شعر فلسطین نام‌ها فراوانند اما درخشان‌ها اندک به شمار انگشتان دو دست یا مقداری زیاد تر با این حال همین شمار کم به خوبی توانسته است صدای زخم و مظلومیت ملتش را به جهانیان رساند.»

در سرزمین ما از شعر فلسطین تا بحال به ترجمه آثار دو شاعر محمود درویش و معین بسیسو اکتفا شده است و از دیگر شاعران پرآوازه این دیار جز ترجمه‌های پراکنده در دست نیست‌، بیدج در مجموعه دو جلدی «ترانه‌های تبعید و وطن» تلاش کرده سروده‌هایی از این شاعران پرآوازده که در ایران کمتر شناخته شده‌اند‌، بیاورد.

او خود در باره کتاب می‌گوید:‌ «به پشتیبانی خداوند برآنم تا در کنار شاعران بزرگ عرب و شاعران بزرگ ایرانی که شعرشان را به عربی ترجمه کرده‌ام، گزینه‌هایی از آثار شاعران فلسطینی فراهم آورم. شعرها و حرف های‌های سمیح القاسم مطلع این هم‌زبانی و هم‌دلی است.»

آوازه سیمح نیز همانند محمود درویش مرزهای جغرافیایی را درنوردیده است او درسال ۱۹۳۹ در فلسطین به دنیا آمد و بعد از ۷۵ سال در همان سرزمین درسال ۲۰۱۴ درگذشت. بیشتر از ۷۰ کتاب شعر، رمان، مقاله در کارنامه ادبی او ثبت شده و تحقیق‌های مفصلی در گوشه و کنار جهان حوالی جنبه‌های گوناگون شعر او انجام گرفته است.

سمیح‌القاسم شاعر پرآوازه عرب که شعرهایش به تعداد بسیاری از زبان‌ها ترجمه شده است. احتمالا چندان برای مخازبان ایرانی شناخته شده نباشد‌، بیدج در این کتاب برای آشنایی خواننده ایرانی با اندیشه‌ها و تعامل های این شاعر گفتگوی مختصر او با یکی از مجلات عربی را نیز ترجمه و در اغاز کتاب آورده‌ است.

در جلد اول این مجموعه پنج دفتر شعر از «عزالدین المناصره»، «معین بسیسو»، «محمود درویش»، «سمیح القاسم» و «توفیق زیاد» به چاپ رسیده است. در جلد دوم نیز پنج دفتر شعر از «موسی حوامده»، «فدوی طوقان»، «احمد دخبور»، «محمدعلی شمس‌الدین» و «محمد القیسی» گنجانده شده است.

در ابتدای هر دفتر شعر، معارفه جامعی از شاعر و شرح او گفت‌وگوی آن‌ها با منبع های گوناگون آورده شده است. علاقه‌مندان به ادبیات جهان، دوست‌داران شعر پایداری، اساتید و دانش‌پژوهانی که به کار نقد و بازدید و ادبیات تطبیقی اشتغال دارند، از مخاطبان مهم کتاب خواهند می بود.

در شعری از «سمیح القاسم» می‌خوانیم:

بین من و تو
دو قطره اشک
و شعری تبعیدی‌ست
و خون ماسنبله‌وار
بر کشتزاران نقش شده است
ای فرزند مدارهای دور دست
ای داماد بادام و لیمو
مدار درونی‌ات بر چه منوال
عروس سپید تو در چه حال است
و حال و هوای تو در تبعید دوردست؟

در جلد دوم نیز پنج دفتر شعر از «موسی حوامده»،‌ «فدوی طوقان»، «احمد دحبور»،‌ «محمدعلی شمس‌الدین» و «محمد القیسی» انتشار شده است.

انتشارات سوره مهر «ترانه‌های وطن و تبعید» را در دو مجلد انتشار کرده است.

انتهای مطلب/