مهتاب من از تنسیم-امید غیاثوند

سیبرگ متولد ۱۳ نوامبر سال ۱۹۳۸، یکی از نقل ترین بازیگران زن سینمای آمریکا می بود و طی دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی با ایفای نقش در نزدیک به ۴۰ فیلم سینمایی با کارگردانانی خوش نامی نظیر ژان لوگ گدار و نیز بازیگرانی مشهوری از جمله ریچارد ویدمارک، ژان پل بلموندو، کلینت ایستوود، دیوید نیون، وارن بیتی، پیتر فوندا، کرک داگلاس، جیمز میسون، کاترین دونو، برت لانکستر، دین مارتین، ژاکلین بیسه، شون کانری، جوان وود داخل و پیتر سلرز همبازی بوده است. سیبرگ نخستین نقش سینمایی خود را در ۱۹ سالگی و در فیلم سینمایی «ژان مقدس» به کارگردانی «اتو پرمینگر» ایفا کرد.

انتخاب وی برای بازی در «ژان مقدس» در پی یک فراخوان بازیگری صورت گرفت و سیبرگ ناچار می بود که در تست بازیگری روبه رو «اتو پرمینگر» بنشیند اما آنقدر خوش شانس می بود که از بین ۱۸ هزار داوطلب بتواند نظر این کارگردان برجسته سینما را برای ایفای نقش ژاندارک افسانه ای جلب کند.

سال ۱۹۶۰ نیز این بخت را یافت که با بازی در «از نفس افتاده» نقل ترین تاثییر سینمایی ژان لوک گدار، نقل ترین کارگردان موج نو سینمای فرانسه در کنار ژان پل بلموندو، نقش یک خبرنگار به نام «پاتریشیا فرانچینی» را بازی کند. شهرت و مقبولیت «از نفس افتاده»، محبوبیت بسیاری برای سیبرگ فراهم ساخت و وی تا آخر دهه ۷۰ میلادی در ۲۰ فیلم ایفای نقش کرد.

سیبرگ سال ۱۹۶۸ برای بازی در فیلم «واگنت را رنگ بزن» به کارگردانی جاشوا لوگان به آمریکا رفت و اما یک آشنایی، سرنوشت او را تحول داد. دهه ۷۰ میلادی در آمریکا اوج فعالیت گروه ها و جنبش های سیاسی سیاهپوستان ضد تبعیض نژادی از جمله «پلنگ سیاه» می بود.

«حکیم عبدالله جمال» سخنگو و یکی از نقل ترین رهبران گروه «پلنگ سیاه» می بود و آشنایی جین سیبرگ با وی، جهت تشکیل رابطه عاطفی بین این دو شد و نیز سیبرگ به گفتن یکی از حامیان مالی این گروه به همکاری با آنان پرداخت.

«آلن دونالدسون» که بعد از گرویدن به اسلام نام «حکیم عبدالله جمال» را برای خود برگزید، سال ۱۹۳۱ در بوستون متولد شد در  ۱۰ سالگی رو به مشروبات الکی آورد و در ۱۴ سالگی به یک مصرف کننده هروئین تبدیل شد و چهار سال را در زندان گذراند و بعد از دو بار عمل به قتل بازداشت و به یک آسایشگاه روانی منتقل شد و بعدها تحت تعالیم جنبش «امت اسلام» قرار گرفت و به این جنبش پیوست.

با بالا گرفتن فعالیت جنبش های تبعیض نژادی سیاهپوستان، پلیس فدرال آمریکا (اف بی آی) برای مهار، کنترل و خنثی سازی این گروهها و اعضای سمپات آن، «برنامه ضد اطلاعاتی» (COunter INTELligence PROgram) با گفتن مخفف «کو اینتل پرو» را به اجرا در آورد.

اهم فعالیت برنامه «کو اینتل پرو» خنثی سازی، تخریب، تضعیف و بی‌اعتبار کردن سازمان‌های سیاسی ناموافق و تندرو داخلی می بود که تحت ریاست «ادگار جی هوور» نخستین رییس «اف بی آی» به اجرا در می آمد و وی ریز گزارش کارکرد برنامه را بطور مستقیم به ریچارد نیکسون رییس جمهور زمان می داد.

گروه «پلنگ سیاه» در صدر فهرست رصد «اف بی آی» در برنامه «کو اینتل پرو» می بود و ربط سیبرگ با «حکیم عبدالله جمال» و پشتیبانی های مالی وی به این جنبش نیز جهت شد سیبرگ به یکی از دانه درشت ترین مهره ها برای تحقیر، شرمسار و بی اعتبار کردن و در آخر خنثی سازی قرار گیرد.

«اف بی آی» با تعبیه دستگاه ضبط صدا و شنود مکالمات تلفنی و نیز عکس برداری از وجود سیبرگ و اعمال وی مطلع می شد و با وجود هشدارها، سیبرگ به همکاری با گروه «پلنگ سیاه» ادامه می داد تا این که ماجرای جعلی بارداری وی در پی رابطه با یکی از اعضای «پلنگ سیاه» آمریکا را در بهت و حیرت فرو برد.

خبر بارداری سیبرگ توطئه «اف بی آی» می بود که بطور محرمانه و بدون نام بردن از وی برای انتشار کردن در اختیار روزنامه نیویورک تایمز قرار گرفت و اما سپس مجله «نیوزویک» با نام بردن از سیبرگ دست به بازنشر خبر زد.

این عمل که با مقصد بی حیثیت کردن سیبرگ صورت گرفت، حالت روحی وی را به شدت متزلزل کرد و بعد از مطرح شکایت از مجله نیوزویک، چندین بار دست به خودکشی زد و در نهایت نوزاد دختر او مرده به دنیا آمد.

در پی این اتفاق، سیبرگ با همراه رومن گاری همسر خود که از نویسندگان بزرگ قرن بیستم می بود، آمریکا را ترک و به فرانسه مهاجرت کرد و در پاریس نیز از حمایتاز «پلنگ سیاه» دست نکشید اما «اف بی آی» نیز از تعقیب او مختصر نیامد.

سیبرگ شب ۳۰ اوت سال ۱۹۷۹ میلادی بطور ناگهانی ناپدید شد و چند روز سپس در هشتم سپتامبر، جسد وی در حالیکه در یک پتو در صندلی عقب رنو پیچیده شد می بود، در نزدیکی آپارتمان او در پاریس اشکار شد.

پلیس یک بطری مشروبات الکلی، یک بطری آب معدنی خالی و یادداشتی را که به زبان فرانسه از سیبرگ خطاب به «دیگو» پسرش نوشته شده می بود، یافت که در بخشی از آن آمده می بود: «ببخش من دیگر نمی‌توانم با اعصابم زندگی کنم.»

بعد از مرگ سیبرگ در ۴۰ سالگی، رومن گاری نیز در دوم دسامبر سال ۱۹۸۰ با شلیک گلوله‌ به زندگی خود آخر داد. رومن گاری نیز در یادداشتی که از خود به جای گذاشت، نوشته می بود: «برای همسرم نبوده است، دیگر کاری نداشتم. واقعاً به من خوش گذشت، متشکرم و خداحافظ!»

سال ۲۰۱۹ فیلم سینمایی «سایبرگ» به کارگردانی بندیکت اندروز با نگاهی به زندگی جین سیبرگ ساخته شد. کریستین استوارت در «سیبرگ» نقش جین سیبرگ را بازی کرده است و با توانایی توانسته فراز و فرود و فروپاشی این بازیگر سینما را به نمایش بگذارد.

این فیلم به نقش پررنگ «اف بی آی» در اجرای برنامه «کو اینتل پرو» علیه سیبرگ و آخر تراژیک وی اشاره دارد. جین سیبرگ با وجود عمر مختصر، نامی ماندگار در سینمایی آمریکا و اروپا است و هر چند تلاش شد مرگ او یک خودکشی نمود داده بشود اما علت واقعی هم چنان در ابهام و از جمله پرونده های باز در سینمای آمریکا است.

انتهای مطلب/